تلسکوپ فضایی “جیمز وب” در آستانه اکتشاف منظومه شمسی

به گزارش صدای جامعه و به نقل از فیز، همان طور که “تلسکوپ فضایی جیمز وب” (JWST) ناسا در مراحل نهایی راه‌اندازی دستگاه‌های علمی خود به سر می‌برد، دانشمندان کار کردن روی عملیات فنی این رصدخانه را آغاز کرده‌اند. این تلسکوپ قرار است در فضا حرکت کند، به کشف ستارگان و کهکشان‌های دوردست بپردازد و آنها را با دقت بسیار بالایی بررسی کند تا تصاویر لازم را به دست آورد. همچنین، دانشمندان قصد دارند سیارات و قمرهای آنها، سیارک‌ها و دنباله‌دارها را در منظومه شمسی رصد کنند.

تلسکوپ جیمز وب باید بتواند روی این اجرام تمرکز کند و آنها را با دقت کافی برای به دست آوردن تصاویر مورد بررسی قرار دهد. گروه پژوهشی جیمز وب اخیرا نخستین آزمایش را برای ردیابی یک جرم متحرک انجام داده‌اند. این آزمایش تأیید کرد که جیمز وب می‌تواند به بررسی هدف متحرک بپردازد. با پیشرفت راه‌اندازی جیمز وب، اجرام دیگری که با سرعت‌های گوناگون حرکت می‌کنند، آزمایش خواهند شد تا دانشمندان بررسی کنند که می‌توانند اجرامی را که در سراسر منظومه شمسی حرکت می‌کنند، با تلسکوپ جیمز وب مورد بررسی قرار دهند یا خیر.

“هایدی همل” (Heidi Hammel)، دانشمند بین‌رشته‌ای پروژه جیمز وب، در مورد برنامه‌های پیش رو برای بررسی نزدیک‌ترین همسایگان زمین گفت: من در مورد نخستین سال فعالیت علمی تلسکوپ جیمز وب، واقعا هیجان‌زده هستم و گروهی از ستاره‌شناسان را رهبری می‌کنم که به همین اندازه هیجان‌زده و مشتاق هستند. جیمز وب می‌تواند نور ضعیف کهکشان‌ها را تشخیص دهد. گروه من از جیمز وب برای کشف برخی از اسرار موجود در منظومه شمسی استفاده خواهند کرد.

وی افزود: یکی از سؤالاتی که اغلب از من پرسیده می‌شود، این است که چرا برای بررسی منظومه شمسی خود به تلسکوپ قدرتمندی مانند جیمز وب نیاز داریم. ما دانشمندان سیاره‌شناسی، از تلسکوپ‌ها برای تکمیل مأموریت‌های خود استفاده می‌کنیم و آنها را برای پرواز در مدار یا فرود روی اجرام می‌فرستیم. یکی از نمونه‌های این کار، نحوه استفاده از “تلسکوپ فضایی هابل” (Hubble Space Telescope) در یافتن هدفی برای مأموریت “افق‌های نو” یا ” نیو هورایزنز” (New Horizons) است. همچنین، ما در مأموریت‌هایی مانند بررسی غول‌های یخی دوردست از جمله اورانوس و نپتون، بررسی اجرامی مانند صدها سیارک یا “اجرام کمربند کویپر” (Kuiper Belt Objects)، از تلسکوپ‌ها استفاده می‌کنیم زیرا فقط می‌توانیم برای بررسی چند مورد از آنها، مأموریتی را بفرستیم.

گروه جیمز وب پیشتر از یک سیارک در منظومه شمسی، برای انجام دادن آزمایش‌های مهندسی قابلیت “هدف متحرک” استفاده کرده‌اند. آنها مهندسی این قابلیت را روی یک سیارک کوچک موسوم به “۶۴۸۱ تنزینگ” (6481Tenzing) در “کمربند اصلی” (Main Belt) آزمایش کردند. “تنزینگ نورگی” (Tenzing Norgay)، یک راهنمای کوهستان معروف اهل تبت، یکی از نخستین افرادی بود که به قله اورست رسید. “برایان هولر” (Bryan Holler)، پژوهشگر “مؤسسه علمی تلسکوپ فضایی” (STScI)، برای آزمایش قابلیت هدف متحرک، انتخابی از میان حدود ۴۰ سیارک داشت، اما خاطرنشان کرد: از آنجا که همه اجرام تقریبا یکسان بودند، یکی را انتخاب کردیم که نامی مرتبط با موفقیت داشت.

وی افزود: نقش من در پروژه جیمز وب به عنوان یک دانشمند بینارشته‌ای، بدین معناست که برنامه من از همه قابلیت‌های این تلسکوپ پیشرو استفاده می کند. ما برای درک واقعی منظومه شمسی و جهان، به همه این قابلیت‌ها نیاز داریم.

هولر ادامه داد: منظومه شمسی ما اسرار بسیار بیشتری از آن چیزی دارد که گروه من برای حل کردن آن وقت داشت. برنامه‌های ما اجرام را در سراسر منظومه شمسی رصد خواهند کرد. ما از سیارات غول پیکر و حلقه‌های زحل تصویربرداری خواهیم کرد و به کاوش در بسیاری از اجرام کمربند کویپر، تجزیه و تحلیل جو مریخ و بررسی دقیق قمر تایتان خواهیم پرداخت.

گروه‌های پژوهشی دیگری نیز در حال برنامه‌ریزی برای کاوش هستند. در سال اول، هفت درصد از زمان جیمز وب روی اجرام منظومه شمسی متمرکز خواهد شد.

هولر گفت: یکی از برنامه‌های هیجان‌انگیز و چالش‌برانگیزی که ما قصد انجام دادن آن را داریم، مشاهده اقیانوس‌ها در سیارات است. شواهد تلسکوپ فضایی هابل نشان می‌دهد که قمر مشتری موسوم به “اروپا” (Europa) دارای مقادیر پراکنده‌ای از مواد غنی از آب است. ما قصد داریم تصاویری با وضوح بالا از قمر اروپا بگیریم تا سطح آن را مورد بررسی قرار دهیم و فعالیت فرآیندهای زمین‌شناسی فعال را جستجو کنیم.

وی افزود: من به بررسی اورانوس و نپتون علاقه دارم. در واقع، فقدان مأموریت در این سیارات بسیار دور بود که من را چندین دهه پیش درگیر جیمز وب کرد. من ۳۰ سال گذشته را با استفاده از بزرگترین و بهترین تلسکوپ‌هایی که بشر تا به حال برای بررسی این غول‌های یخی ساخته است، گذرانده‌ام و اکنون جیمز وب به این فهرست اضافه می‌شود.

هولر ادامه داد: ما بیش از بیست سال است که برای مشاهدات جیمز وب برنامه‌ریزی کرده‌ایم و اکنون که این تلسکوپ راه‌اندازی، مستقر و متمرکز شده، این برنامه‌ریزی افزایش یافته است. متذکر می‌شوم که تقریبا همه داده‌های گروه من در مورد منظومه شمسی، فورا به صورت رایگان در اختیار جامعه گسترده علوم سیاره‌ای قرار خواهند گرفت.

تلسکوپ فضایی جیمز وب، بزرگترین، قوی‌ترین و پیچیده‌ترین تلسکوپ فضایی جهان به شمار می‌رود که تا به حال ساخته شده است. جیمز وب، اسرار منظومه شمسی ما را حل خواهد کرد، جهان‌های دوردست اطراف ستاره‌های دیگر را مورد بررسی خواهد داد و ساختارها و خاستگاه‌های مرموز جهان را ارزیابی خواهد کرد.

انتهای پیام