کارزار هماهنگ اروپا برای به دام انداختن جاسوس‌های کرملین در غرب

در این گزارش آمده است که در ماه ژانویه یک شهروند آلمانی به نام “آرتور الر” که از میامی به مونیخ می‌رفت، در بدو ورود به آلمان به اتهام خیانت و کمک به روسیه در استخدام و هدایت یک مامور در رده‌های ارشد دستگاه امنیت و اطلاعات آلمان، بازداشت شد. در کنار او در هواپیما یک مامور مخفی اف‌بی‌آی نشسته بود که ماموریت داشت او را زیر نظر داشته باشد و مطمئن شود که در آلمان بازداشت می‌شود.

اف‌بی‌آی، اداره فدرال تحقیقات ایالات متحده، شواهد و مدارک علیه این فرد را هنگام اقامت او در فلوریدا جمع‌آوری کرده بود. این تازه‌ترین حمله آمریکا در جنگ سایه‌ها علیه دستگاه‌های اطلاعاتی روسیه به شمار می‌رود.

در طول سال گذشته، هم‌زمان با افزایش تحویل تسلیحات از دولت‌های غربی به اوکراین و تحریم‌ اقتصادی مسکو، سرویس‌های امنیتی ایالات متحده و اروپا کارزاری موازی برای فلج کردن شبکه‌های جاسوسی روسیه به راه انداخته‌اند.

پرونده بازداشت جاسوس آلمانی که شامل دستگیری یک مقام ارشد در سرویس اطلاعات خارجی آن کشور نیز می‌شود، به‌دنبال بازداشت عوامل مظنون روسی در هلند، نروژ، سوئد، اتریش، لهستان و اسلوونی بود.

کشورهای اروپایی در سال گذشته بیش از ۴۰۰ افسر اطلاعاتی روسی مشغول به کار در سفارتخانه‌های مسکو در سراسر قاره اروپا را از کشورهای خود اخراج کردند و این حملات دقیق غرب، علیه آن دسته از عوامل روسی است که هنوز در خاک اروپا به سر می‌برند.

مقام‌های امنیتی ایالات متحده و اروپا هشدار می‌دهند که روسیه توانایی‌های زیادی را حفظ کرده است، اما می‌گویند که سازمان‌های جاسوسی این کشور در سال گذشته بیش از هر زمان دیگری پس از جنگ سرد متحمل آسیب شده‌اند. مقام‌ها می‌گویند به نظر می‌رسد که بزرگی کارزار به دام اندازی جاسوس‌های روسیه، مسکو را غافلگیر کرده است و قابلیت کرملین برای عملیات نفوذ در اروپا، حفظ ارتباط با خبرچین‌ها و جمع‌آوری و ارائه اطلاعات به کرملین درباره مسائل مهمی چون آمادگی رهبران غربی برای تداوم تحویل سلاح به اوکراین را تضعیف کرده است.

به نوشته واشنگتن‌پست، اگر چنین باشد این شکست‌ها نیز به فهرست شکست‌هایی که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و افسر سابق کاگ‌ب در آلمان شرقی، هنگام صدور فرمان حمله به اوکراین پیش‌بینی نکرده بود، افزوده می‌شود.

آنتی پلتاری، مدیر سرویس اطلاعات خارجی فنلاند، گفت: «اکنون جهان برای دستگاه‌های اطلاعاتی روسی کاملا فرق کرده است. پس از خروج کارکنان و دستگیری‌های بعدی و به وجود آمدن فضای خصمانه‌تر در اروپا، توانایی آنان سقوط کرده است.»

پلتاری و دیگر مقام‌های اروپایی گفتند که روسیه تلاش کرده است برای جبران خسارات خود، بر جاسوسی سایبری تکیه کند. آنان همچنین گفتند که مسکو تلاش کرده است از فرصت عبور از مرز برای پناهجویان استفاده کند و جاسوس‌های جدیدی را برای پر کردن جاهای تخلیه‌شده خود مستقر سازد.

اما به گفته مقام‌های امنیتی و اطلاعاتی، ماموران تازه‌وارد حمایت و مزایای کار در سفارتخانه‌های روسیه را ندارند و احتمالا تجربه، منابع و آموزشی که کارکنان قبلی و اخراج‌شده از کشورها داشتند را ندارند.

به گفته مقام‌ها، مسکو چنان مستاصل شده است که در مواردی تلاش کرد جاسوس‌های اخراج شده از یک پایتخت اروپایی را به یک پایتخت دیگر بفرستد تا در هماهنگی با مجموعه‌ای از سرویس‌های امنیتی در قاره اروپا، نقاط ضعف را بررسی کنند.

یک مقام ارشد امنیتی غربی به شرط فاش نشدن نامش به واشنگتن‌پست گفت: «تردید نداریم که روس‌ها به تلاش برای بازسازی شبکه‌هایشان در اروپا ادامه می‌دهند.» او گفت که کشور متبوعش و سایر کشورهای اروپایی مشخصات هویتی افراد اخراج شده از کشورها را با اعضای اتحادیه اروپا به اشتراک گذاشته‌اند. او تایید کرد که هیچ‌یک از تلاش‌های روسیه برای بازگرداندن جاسوس‌هایش به اروپا موفق نبوده‌ است.

پرونده آلمان نگرانی‌ درباره آسیب‌پذیری‌های پایدار در اروپا را افزایش داده است و نشان می‌دهد که حتی در اوج سختگیری‌ها و در بحبوحه سرکوب‌های پس از جنگ اوکراین، مسکو جریان ثابتی از پرونده‌های طبقه‌بندی شده را از داخل یکی از بزرگ‌ترین سرویس‌های اطلاعاتی اروپا، یعنی آلمان، دریافت می‌کرد، چرا که فرد متهم به خبرچینی و جاسوسی برای مسکو به اطلاعات بسیار حساس دسترسی داشت.

مقام‌ها گفتند که حدود سه ماه قبل نیز یک شهروند ۵۲ ساله آلمانی به نام کارستن لینکه را دستگیر کردند که مسئول یک واحد امنیت داخلی با دسترسی به پرونده‌های شخصی کارمندان بود و قبلا در بایرن در عملیاتی برای جمع‌آوری فنی اطلاعات برای حمله به شبکه‌های جهانی کار کرده بود.

آلمان با کمک دستگاه امنیتی یک کشور متحد، این نفوذ را کشف کرد و در ماه سپتامبر گذشته، یک عملیات مشترک نشان داد که سازمان‌های اطلاعاتی روسیه به اسناد محرمانه دستگاه امنیتی آلمان دست یافته‌اند و پس از آن بود که با تمرکز بر اقدام‌های آرتور الر، عملیات به دام انداختن جاسوس را به راه انداختند.

به گفته مقام‌ها، حساسیت چنان بالا بود که ایالات متحده، بریتانیا و سایر دولت‌ها را بر آن داشت تا تبادل اطلاعات با برلین را محدود کنند.

یک مقام ارشد اطلاعاتی در شمال اروپا گفت هر سازمانی در حال ارزیابی خساراتش است و فکر می‌کند آیا اطلاعاتی که با آلمان به اشتراک گذاشتیم در اختیار عامل روسیه بود؟

آلمانی‌ها احتمال اینکه آیا لینکه همدست دارد را ارزیابی کردند و در این مسیر، رابطه او با یک تاجر ۳۱ ساله جواهرات و فلزات متولد روسیه در بایرن را آغاز کردند؛ همان جایی که لینکه بیشتر عمر حرفه‌ای خود را گذرانده است.

مقام‌های آلمانی گفته‌اند نشانه‌هایی هست که نشان می‌دهد این دو به‌واسطه یک عضو حزب راست افراطی «جایگزین برای آلمان» آشنا شده‌اند و این مسئله احتمال اینکه لینکه افکار سیاسی افراطی داشته باشد را مطرح کرده است.

الر در یک سال گذشته ۱۱۰ بار سفر کرده است و اسناد نشان می‌دهد که بارها به مسکو رفته است. یک مقام امنیتی ارشد آلمان گفت که الر خیلی زود به‌عنوان یک هم‌دست احتمالی شناسایی شد و در اوایل ماه نوامبر با خانواده برای دیدار با بستگان همسرش راهی سفری طولانی به فلوریدا شد.

الر در ماه دسامبر در چارچوب یک سفر کاری به آلمان بازگشت و وقتی که لینکه در ۲۱ دسامبر بازداشت شد، به او هشدار دادند که در خطر است و خواستند که به مسکو برود، اما الر دوباره به فلوریدا پرواز کرد و مقام‌های امنیتی آلمان گفتند شواهد برای بازداشت او ناکافی بود، اما تحقیقات اف‌بی‌آی بازی را عوض کرد و پس از آنکه دریافت مظنون به جاسوسی است، ارتباط‌هایش را زیر نظر گرفت و در ۱۲ ژانویه هنگام پرواز به مونیخ از میامی رهگیری شد و در یک مرکز نزدیک مورد بازجویی اف‌بی‌آی قرار گرفت و تلفن همراه و لپ‌تاپش را تحویل داد. او خود را وابسته به دستگاه امنیتی آلمان معرفی و جزئیات شگفت‌انگیزی را فاش کرد، ازجمله اینکه فایل‌های محرمانه‌ای را به روسیه برده و با پاکت‌هایی که به اعتقاد او حاوی پول بودند، نزد لینکه بازگشته است.

گفته شده است او داوطلبانه اطلاعات حساسی را افشا کرده و خود را قربانی فریبکاری لینکه معرفی کرده است و همکاری‌اش با اف‌بی‌آی نشان می‌دهد که مایل به کمک به تحقیقات است.

مقام‌های آلمانی هرگونه احتمال درباره فریب‌ خوردن الر را رد کرده‌اند. او به اف‌بی‌آی و کارشناسان آلمانی اعتراف کرد که «او کسی بود که از لینکه خواست تا اقدامات جاسوسی را انجام دهد.