شیب صعودی ابتلای به دیابت میان افراد بالای ۲۵ سال؛ عوامل افزایش ابتلا کدامند؟
الهه جعفرزاده: دیابت بیماری مزمنی است که بر روند سوخت و ساز قند در بدن تأثیر می‌گذارد. مواد غذایی گوناگونی در بدن انسان به قند یا گلوکز تبدیل می‌شوند تا انرژی مورد نیاز را تأمین کنند. اگر به هر دلیلی گلوکز از طریق خون وارد سلول‌ها نشود و در جریان خون فرد باقی بماند، میزان قند خون بالا رفته و فرد مبتلا به دیابت می‌شود.
مطالعه جدیدی که توسط دانشمندان مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های امریکا (CDC) در این زمینه صورت گرفت و اخیراً در مجله Diabetes Care انتشار یافت، نشان می‌دهد که ایالات متحده ممکن است طی چند دهه آینده شاهد افزایش چشمگیر دیابت در بین جوانان باشد.
این تیم تحقیقاتی دریافت که تا سال ۲۰۶۰، ممکن است ۲۲۰هزار جوان زیر ۲۰ سال به دیابت نوع ۲ مبتلا شوند که این رقم تقریباً هشت برابر آمار فعلی است. همچنین موارد دیابت نوع ۱ نیز این پتانسیل را دارد که در ۴۰ سال آینده، تا ۶۵ درصد افزایش یابد.
بنا به اطلاعات منتشرشده از سوی مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا، نتایج این تحقیقات زنگ خطری برای همه ما است تا تلاش‌های خود را در این زمینه متمرکز کنیم و اطمینان یابیم که نسل آینده زندگی سالمی را تجربه خواهد کرد. این مطالعه بر اهمیت ادامه تلاش‌ها جهت پیشگیری و مدیریت بیماری‌های مزمن، نه تنها برای نسل امروز، بلکه برای نسل‌های آینده نیز تأکید می‌کند.
کریستوفر هالیدی، مدیر بخش دیابت CDC، در این خصوص می‌گوید: «افزایش دیابت، به ویژه در بین جوانان، جدا از اینکه نگران‌کننده است، بلکه یک هشدار جدی برای همگان به شمار می‌آید. پیش‌بینی‌هایی که در این مطالعه پیرامون افزایش دیابت نوع ۲ مطرح است، نشان می‌دهد که چرا پیشبرد برابری در خدمات سلامت و کاهش نابرابری‌های گسترده‌ای که در حال حاضر بر سلامت مردم تأثیر می‌گذارد، حیاتی است.»
دیابت نوع ۱ در حال حاضر در بین جوانان ایالات متحده شایع‌تر است، اما طبق اطلاعات CDC، دیابت نوع ۲ به طور قابل توجهی طی دو دهه اخیر در جوانان افزایش یافته است. تا سال ۲۰۱۷، ۲۱۳ هزار جوان آمریکایی مبتلا به دیابت بودند ولی اگر این روند به طور صعودی ادامه یابد، تا سال ۲۰۶۰ ممکن است به طور کلی ۵۲۶ هزار جوان مبتلا به دیابت نوع ۱ یا نوع ۲ داشته باشیم.
ایالات متحده شاهد افزایش تقریبا ۷۰۰ درصدی موارد دیابت نوع ۲ در افراد کمتر از ۲۰ سال خواهد بود.
آمار دیابت در ایران چگونه است؟
طبق آخرین آمار منتشرشده (در تیر ماه ۱۴۰۱) در خصوص آمار دیابت نوع ۲ در ایران، تقریباً ۱۴ درصدِ جمعیت ۲۵ تا ۷۵ سال در کشور به دیابت مبتلا هستند؛ این آمار، جمعیتی شامل حدود هفت میلیون نفر می‌شود.
آمار و ارقام نشان می‌دهد شیوع دیابت در جمعیت بالای ۲۵ سال در کشور به ۱۴ درصد رسیده که نسبت به پنج شش سال اخیر، بیش از ۳ درصد افزایش پیدا کرده است. بیش از ۲۶ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال پره دیابتی هستند و به عبارت دیگر بیش از ۴۰ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال کشورمان یا دیابتی هستند یا در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. پره دیابت یک قدم قبل از ابتلا به دیابت است، افراد مبتلا به پیش‌دیابت گرچه قند خون بالایی دارند، اما هنوز علائم دیابت را از خود بروز نداده‌اند.
نقش همه‌گیری کرونا در افزایش چاقی و دیابت
بیماری کرونا به تنهایی، علت افزایش آمار دیابت نیست؛ اما نقش بخصوصی در این زمینه دارد. شرایط پاندمی و قرنطینه‌های پی در پی به نوبه خود منجر به کاهش تحرک و رواج زندگی خانه‌نشینی شد. شیوع اضافه وزن و چاقی در جمعیت بالای ۱۸ سال، اکنون ۶۳ درصد است که این آمار در سال ۱۳۹۵ کمتر از ۶۰ درصد بوده است.
پیش‌تر از شیوع همه‌گیری نیز آمار دیابت در کشور ما ۱۱ درصد بود که این آمار امروز به ۱۴ درصد رسیده است. روند افزایش سن جامعه و شرایط پاندمی، از مهم‌ترین عوامل افزایش شیوع این قبیل بیماری‌ها و زنگ خطری برای کنترل آنهاست.
دیابت؛ یک بیماری ژنتیکی یا مزمن؟
به گفته محققان، دیابت نوع ۱، که ژنتیکی است و در اوایل زندگی خود را نشان می‌دهد، بیماری شایع‌تری است و علت آن را می‌توان در چاقی دوران کودکی و همچنین دیابت دوران بارداری جُست؛ چرا که مادرِ مبتلا به دیابت، ریسک ابتلا به این بیماری را در جنین افزایش می‌دهد. اما دیابت نوع ۲ با چاقی، ورزش نکردن و عدم تحرک مرتبط است و در دو دهه گذشته به طور قابل توجهی در کودکان افزایش یافته است.
چاقی و رژیم غذایی نامناسب و پر قند، از مهم‌ترین ریسک‌فاکتورهای دیابت نوع ۲ هستند. آمارها نشان می‌دهد که از هر پنج کودک زیر ۱۹ سال یک نفر چاق است و از هر سه کودک، ۱ نفر اضافه وزن دارد.
دیابت نوع ۲ طیف بیشتری را تحت تأثیر قرار می‌دهد که اکثر آنها بزرگسال هستند. این نوع از بیماری، بیش از ۹۰ درصد موارد دیابت را تشکیل می‌دهد.
ابتلا به دیابت، افراد را در معرض خطر بیشتری جهت ابتلا به بیماری قلبی، سکته مغزی، عوارض دیابت و مرگ زودرس قرار می‌دهد.
بیشتر بخوانید:
۷ نشانه دیابت که روی پوست ظاهر می‌شود
منابع:
۲۳۳۲۳۲
