چرا روابط طالبان با پاکستان شکراب شد؟

به گزارش صدای جامعه، روز یکشنبه با شلیک راکت از خاک افغانستان به پاکستان در امتداد مرز مشترک در منطقه چمن -که به دروازه دوستی نیز معروف است و ایالت بلوچستان پاکستان را به استان قندهار در جنوب افغانستان وصل می کند- دست کم ۶ پاکستانی جان خود را از دست دادند و بیست نفر نیز زخمی شدند. این حادثه در حالی رخ داد که مقامات کابل و اسلام‌آباد طی هفته‌های گذشته جلساتی برای حل تنش های مرزی و همچنین حملات تروریستی در مرزهای افغانستان با پاکستان برگزار کرده بودند.

پس از پیروزی طالبان در افغانستان دو مساله مبارزه با تروریسم و همچنین خط مرزی دیورند روابط این کشور را با پاکستان تیره نمود. پاکستان حدود دو هزار و ۶۰۰ کیلومتر مرز زمینی با افغانستان دارد که بیشتر آن در مناطق کوهستانی قرار دارد.

خط مرزی دیورند که نامش از نام نماینده ملکی بریتانیا، سر هنری مورتیمر دیورند گرفته شده است، در ۱۲ نوامبر ۱۸۹۳ طبق قراردادی میان بریتانیا با امیر عبدالرحمن، حاکم وقت افغانستان برای ایجاد مرز بین هند بریتانیا و افغانستان ترسیم شد. دولت های متوالی افغانستان، پس از ایجاد پاکستان در سال ۱۹۴۷، استدلال کرده اند که مشروعیت این خط در سال ۱۹۹۳ منقضی شده است، زیرا اعتبار توافقنامه برای ۱۰۰ سال بوده است. درست به همین دلیل تلاش‌های پاکستان برای ایجاد حصارها و پست‌های مرزی در امتداد مرز مورد مناقشه در سال‌های اخیر با مقاومت شدید افغانستان مواجه شده است. در پایان سال گذشته، گزارش‌ها و فیلم‌هایی منتشر شد که نشان می‌داد نیروهای طالبان سیم‌های خاردار نصب شده توسط نیروهای امنیتی پاکستان را در شرق ولایت ننگرهار در امتداد خط دیورند از ریشه برمی‌دارند.

علاوه بر مساله حصار کشی مرزی، اختلافات دیگری هم بین پاکستان و افغانستان وجود دارد. در واقع پاکستان چندین دهه است که حامی خارجی اصلی طالبان افغانستان بوده است اما از زمانی که طالبان در آگوست ۲۰۲۱ قدرت را به دست گرفت، روابط اسلام آباد و کابل رو به وخامت رفته است چرا که اسلام آباد معتقد است طالبان اراده کافی برای جلوگیری از فعالیت تروریست ها در مرزهای دو کشور را ندارد. درست به همین دلیل است که شهباز شریف، نخست وزیر پاکستان، در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد از نگرانی های خود در باب گروه های تروریستی داخل افغانستان صحبت کرد. وی از دولت اسلامی خراسان (داعش)، تحریک طالبان پاکستان (TTP)، القاعده، جنبش اسلامی ترکستان شرقی و جنبش اسلامی ازبکستان به عنوان گروه‌های تروریستی مستقر در افغانستان یاد کرد که باید به طور همه جانبه، با حمایت و همکاری مقامات افغانستان با آنها مقابله کرد.

پاکستان بخصوص در مورد فعالیت های تحریک پاکستان حساسیت خاصی دارد اما طالبان نسبت به این گروه کاملا بی تفاوت است. تحریک طالبان پاکستان به دلیل قومیت و خویشاوندی مشترک پشتون‌ها، نزدیک‌ترین گروه به طالبان است و به همین دلیل طالبان علاقه چندانی به برخورد جدی با این گروه را ندارد. در سال ۲۰۲۱، تعداد ۲۹۴ حمله تروریستی توسط این گروه در خاک پاکستان رخ داد که تعداد این حملات نسبت به سال ۲۰۲۰ ، به میزان ۵۶ درصد افزایش داشته است.

مشکلات بین دولت پاکستان و افغانستان در حالی اوج میگیرد که پاکستان درگیر آشفتگی سیاسی و همچنین تورم افسار گسیخته در داخل کشور است. اوجگیری درگیری بین کابل و اسلام آباد کار را برای دولت شهباز شریف سخت تر می کند اما در مقابل، مقابله دولت طالبان با حصار کشی در مرزهای دیورند و همچنین عدم رویارویی آن با گروه تحریک پاکستان جایگاه این دولت را در بین پشتون ها مستحکم تر می کند.

با این حال، باید دید که آیا این یک استراتژی پایدار خواهد بود یا خیر، زیرا افغانستان به حمایت های نظامی و بشردوستانه پاکستان نیاز دارد و اسلام آباد در جهت کسب مشروعیت سیاسی بین المللی می تواند پشتیبان خوبی برای این کشور باشد.

۳۱۱۳۱۱