روانشناس قابل اعتماد چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
روانشناس‌های خوب و متخصص می‌توانند ریشه مشکلات مراجعان خود را به‌خوبی شناسایی کرده و با ارائه راه‌حل‌های مناسب، در حل آن مشکلات به افراد کمک کنند. اما یک مشاوره اشتباه و نامناسب می‌تواند مشکلات افراد را پیچیده‌تر و اوضاع را بدتر کند. بنابراین موقع انتخاب روانشناس به یکسری ویژگی‌ها توجه کنید تا در انتخاب‌تان اشتباه نکنید.
ویژگی‌های روانشناسان حرفه‌ای
برای اطمینان از حرفه‌ای و باتجربه بودن روانشناسی که انتخاب می‌کنید باید به ویژگی‌های زیر توجه کنید:
۱. دارا بودن مهارت‌های ارتباطی بین‌فردی
روانشناسان زمان زیادی صرف می‌کنند تا برداشت‌ها و عقاید خود را از تجربه‌هایی که مراجعان داشته‌اند، مطرح کنند. همچنین آنها روش‌های تفکر و راهبردهای جدیدی در برابر مشکلات مراجعان خود قرار می‌دهند و در عین حال گزارش‌های مفیدی از کارهای انجام‌شده تهیه می‌کنند و در محافل علمی خود با دیگر متخصصان روانشناسی در میان می‌گذارند. بنابراین یک روانشناس خوب باید از مهارت‌های ارتباطی بین‌فردی برخوردار باشد تا بتواند به مراجعان خود بازخوردهای مناسبی ارائه دهد.
۲. امانت‌داری
روانشناسان برای اینکه بتوانند موثر واقع شوند، باید اطلاعات بسیار شخصی، دقیق و حساس مراجعان خود را دریافت کنند. اگر آنها درک کاملی از پیشینه، زمینه و الگوهای تفکر و رفتاری مراجعان خود ندشته باشند، کار خاص و موثری نمی‌توانند انجام دهند. بنابراین یک روانشناس خوب، کسی است که امانت‌دار خوبی است و این حس را به مراجعان خود نیز منتقل می‌کند. در آن صورت فردی که نزد روانشناس رفته است می‌تواند به او اعتماد کند و با خیال راحت از زندگی خود بگوید تا در نهایت درست راهنمایی شود.
۳. تمایل به همکاری با فرد مراجعه‌کننده
روانشناسان فقط با همکاری با مراجعان خود می‌توانند به آنها در رفع مشکلات‌شان کمک کنند. اگرچه سطح آموزش آنها به‌گونه‌ای است که می‌توانند در جلسات درمانی در موقعیت برتری قرار بگیرند، فقط تا زمانی‌که حس همکاری با مراجعان خود داشته باشند می‌توانند ترفندهای موثری برای بهبود شرایط به آنها ارائه دهند. در غیراینصورت روان‌درمانگرهای موثری نخواهند بود. در این همکاری آنها باید مطمئن شوند که مراجعان‌شان مسائل مطرح شده را خوب درک کرده و متوجه شده‌اند که برای وضعیت فعلی آنها چه راهکارهایی مفید است و از چه کارهایی باید دست بردارند.
۴. ارائه راهنمایی دقیق و به‌روزشده
روانشناسان شرایط هر کدام از مراجعان خود را کاملا بررسی کرده و با توجه به مشکلات خاص هرکس، او را راهنمایی می‌کنند. در واقع در این بررسی، آنها مشکلات فعلی مراجعان خود، عواملی که باعث بروز آن مشکلات شده‌اند، حوادثی که مراجعان‌شان از سر گذرانده‌اند یا باعث شدت بخشیدن به مشکلات‌شان شده است، عوامل زیست‌محیطی و باورهایی که جلوی بهبودی‌شان را می‌گیرد و همچنین جنبه‌های شخصیتی مراجعان‌شان را در نظر می‌گیرند و با توجه به تمام موارد، بازخورد دقیقی به آنها ارائه می‌دهند و علت مشکلات مراجعان‌شان را برای آنها به درستی شرح داده و آنها را آگاه می‌کنند.
۵. داشتن برنامه درمانی ثابت و پذیرفتنی
روانشناسان پس از واکاوی مشکلات مراجعان خود و نشان داده علت اصلی آن مشکلات، باید توانایی ارائه راهکارهای عملی به آنها را داشته باشند. بدین منظور باید سبک درمانی مناسب و موثری برای هر کدام از مراجعان خود در نظر بگیرند. برنامه‌های درمانی معمولا به‌کارگیری روش‌های منطقی و واضح برای هدف قرار دادن مشکلات موجود است. روانشناسان مختلف برای مشکلات یکسان مراجعان خود برنامه‌های درمانی متفاوتی دارند و یک روانشناس حرفه‌ای می‌داند چگونه مراجع خود را راهنمایی و تشویق به اقدام برای بهبودی کند.
۶. اعتقاد راسخ به روش‌های درمانی ارائه‌شده
همانطور که پیش از این گفتیم، روانشناسان برای یک مشکل یکسان ممکن است برنامه‌های درمانی متفاوتی داشته باشند. البته این بدین معنا نیست که یک برنامه درمانی، «بهتر» از برنامه دیگر است. چیزی که در اینجا مهم است، این است که روانشناس چقدر به سبک درمانی که اتخاذ می‌کند، اطمینان دارد و می‌داند آن روش درمانی بهترین درمان برای مراجع خود است. اگر روانشناس، به روش درمانی پیشنهادی خود، اطمینان نداشته باشد و در مورد آن مردد باشد، نمی‌تواند در درمان مراجع خود موثر عمل کند. بنابراین موقع انتخاب روانشناس، باید مطمئن باشید که او کاملا حرفه‌ای است و به ارائه برنامه‌های درمانی موثر و مطمئن تسلط دارد.
۷. بررسی منظم پیشرفت مراجع
خیلی مهم است که روانشناسان به‌طور منظم عملکرد روزانه و وضعیت روحی و روانی مراجعان خود را بررسی کنند. این کار معمولا به‌وسیله خودگزارش‌دهی مراجعان انجام می‌شود. روانشناس از مراجع خود می‌خواهد که تمام اطلاعات مربوط به فعالیت‌های روزانه و پیشروی کارهایی را که باید انجام دهد گزارش کند. در واقع روانشناسان با این روش می‌توانند متوجه شوند که آیا سبک درمانی پیشنهادی‌شان موثر بوده یا برعکس باید به سراغ برنامه درمانی دیگری بروند. در واقع اگر روانشناس‌تان پس از ارائه سبک درمانی، توجه‌ای به عملکرد و پیشرفت‌تان نداشت، او در کار خود حرفه‌ای نیست یا در قبال مراجعان خود احساس مسئولیت نمی‌کند.
۸. پیشنهاد برنامه درمانی سازگار با خصوصیات مراجع
روانشناسان باید برنامه‌های درمانی پیشنهادی خود را متناسب با باورها، توانایی‌ها، زمینه و مشکلاتی که هر مراجع خاص با آنها مواجه است، ارائه دهد تا درمان به‌درستی پیش رود. در واقع یک روانشناس خوب و حرفه‌ای می‌داند هر برنامه مناسب با کدام فرد است.
۹. القای امید و خوش‌بینی به مراجع
برای ایجاد تغییر و رسیدن به حال خوب، مراجع باید به این باور برسد که می‌تواند از پس مشکلات خود برآمده و تغییر خوبی در زندگی خود ایجاد کند. معمولا بیشتر افرادی که به روانشناس مراجعه می‌کنند از حل مشکلات خود عاجز مانده‌اند و احساس می‌کنند که به‌تنهایی نمی‌توانند از پس آنها برآیند. به همین دلیل برای بهبود شرایط خود، کاملا به روانشناس‌شان وابسته می‌شوند. یک روانشناس حرفه‌ای می‌تواند ویژگی‌ها و توانایی‌ها مراجع خود را برجسته کند و نشان دهد که او می‌تواند در مسیر تغییر قدم بردارد و در نهایت به شرایط خوبی دست پیدا کند. در واقع بیشتر سختی‌های درمان به عهده مراجع است، بنابراین با تشویق‌های یک روانشناس حرفه‌ای، او می‌تواند به آینده امیدوار شود و از سختی‌های پیش رو نهراسد.
۱۰. توجه به زمینه‌های فرهنگی متفاوت
همه ما انسان‌ها تحت تاثیر زمینه‌های فرهنگی که در آن بزرگ شده و رشد کرده‌ایم هستیم و بنابر این زمینه‌های فرهنگی ارزش‌ها و انتظاراتی از جنبه‌های مختلف زندگی‌مان داریم. روانشناسان هم از این قاعده مستثنی نیستند و به همین دلیل ممکن است برنامه‌های درمانی‌شان تحت تاثیر آن ارزش‌ها و استدلال‌های فرهنگی باشد که در آن بزرگ شده‌اند. اما یک روانشناس حرفه‌ای به این حقیقت کاملا آگاهی دارد و مراقب است تا ارزش‌های خود را به مراجعانی که در زمینه‌های فرهنگی متفاوت بزرگ شده‌اند، تحمیل نکند. البته او تلاش می‌کند یک تفکر مخرب ناشی از عرف منطقه‌ای که به افراد صدمه می‌زند را اصلاح کند اما هرگز نباید آن دسته از ارزش‌های فرهنگی متفاوت از باورهای خود را بی‌اهمیت تلقی کند.
درضمن یک روانشناس خوب مراقب است تا موقع درمان مراجعان خود، تحت تاثیر تجربه‌های شخصی خود نباشد. زیرا این وضعیت ممکن است در ارائه راهکارهای عملی برای درمان مراجعان تاثیر منفی بگذارد.
۱۱. به‌روز بودن
در نهایت باید گفت که یک روانشناس خوب همیشه در جریان روش‌های بهتر درمانی و تحقیقات روز قرار می‌گیرد و مهارت‌های درمانی خود را افزایش می‌دهد.
اگر روانشناسی، ویژگی‌های فوق را داشته باشد، می‌توانید از راهنمایی‌های او با خیال راحت استفاده کرده و زندگی‌تان را بهبود بخشید.
منبع:
بیشتر بخوانید:
سوگ جمعی چطور ایجاد می‌شود؟/ راهکارهای آرام کردن افراد
۲۳۳۲۳۳
