ضرورت آشنایی کودکان با ارزش‌های محیط زیست
در نشست «کودک و نوجوان و توسعه پایدار از منظر ابعاد اقتصادی» الناز کیوانی دکترای اقتصاد محیط زیست به تعریف توسعه پایدار و رویداد‌های آن اشاره و بیان کرد: ۱۹۷۲ نخستین سالی بود که در بحث توسعه پایدار به موضوع محیط زیست اشاره شد. در سال ۱۹۹۲ سند توسعه پایدار شکل گرفت و این نقطه عطفی بود. از سال ۲۰۰۲ منشور توسعه پایدار نوشته و پس از آن در سال ۲۰۱۲ به اقتصاد سبز و رشد سبز اندیشیده شد.
دکتر کیوانی در خصوص محور‌های توسعه پایدار گفت: محافظت از کره زمین، مردم و رفاه و معیشت آنها، پیشرفت اقتصادی و اجتماعی، ترویج جوامع صلح‌آمیز، توجه به رشد فراگیر که منجر به اشتغالزایی شود از جمله مواردی است که به آن توجه شد. او با تعریف رشد فراگیر سبز ادامه داد؛ در این مقوله به تخریب زیستگاه‌های طبیعی که منجر به بیکاری و کاهش درآمد بعضی افراد می‌شود و همچنین به بازار‌ها و فناوری‌های خاصی که به کمرنگ شدن بازار‌های دیگر می‌انجامد پرداخته شده است.
در ادامه معاون اقتصاد و فناوری محیط زیست، اقتصاد سبز را یکی از ابزار‌های مهم برای رسیدن به توسعه پایدار دانست و افزود: مصرف‌گرایی، گسترش فقر، عدم دسترسی مردم جهان به بهداشت عمومی، آب سالم و برق باعث شده ما به اقتصاد سبز و ایجاد کار‌های شایسته و مشاغل و صنایع سبز توجه کنیم. چون این اقتصاد در بین نسل‌ها عادلانه رفتار می‌کند و موجب حکمرانی قانون می‌شود.
کیوانی به ضرورت سبز کردن انسان‌ها و صنایع اشاره کرد و گفت: ما باید روی سرمایه انسانی خود کار کنیم و به افراد آموزش دهیم. از معیشت روستایی و منابع طبیعی و آبی خود حمایت کنیم. صنعت بازیافت را افزایش دهیم. الگوی مصرف را تغییر داده و با جنگل‌زدایی، بیابان‌زدایی و فقر مبارزه کنیم.
این کارشناس محیط زیست با اشاره به فعالیت‌هایی که در زمینه رسیدن به مشاغل و اقتصاد سبز انجام شده گفت: بهره‌وری سبز به تولید و مصرف در شهر و در نهایت، اقتصاد سبز می‌رسد. از سوی دیگر لازم است شغل موجود را سبز کنیم به این معنی که مصرف‌گرایی را به حداقل برسانیم و مصرف انرژی و تولید ضایعات را کاهش دهیم و روی مشاغل روستایی توانمند کردن زنان متمرکز شویم. همچنین افزود ما باید حفاظت از محیط زیست را به بچه‌ها و بزرگ‌تر‌ها آموزش دهیم. ما در سازمان محیط زیست روی آموزش بچه‌ها، پدر و مادر‌ها و مربیان پیش دبستان و دبستان متمرکز شده‌ایم و می‌کوشیم تا در درجه اول، بینش آدم‌ها را تغییر بدهیم.
کیوانی ادامه داد؛ ما از کشور‌های دیگر الگو گرفته و بازی‌هایی را طراحی و بومی‌سازی کرده‌ایم. بعد به بچه‌ها مسئولیت داده و برای مدارس، محیط‌یارانی را تعریف کرده‌ایم تا هم خودشان، قدر محیط زیست را بدانند هم حفاظت از آن را به دوستان خود آموزش دهند.
عادل پیغامی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع)، دیگر سخنران این نشست بود. او گفته‌های خود را با اشاره به انقلاب صنعتی آغاز و بیان کرد: این انقلاب به دست آدم‌های بسیار خودخواه و خودبین شکل گرفت و اقلیتی از انسان‌ها به مصرف بی‌رویه انرژی و منابع طبیعی دست زدند تا بشر و آینده او را به اینجا رساندند که آب و خاکی برای انسان‌های دیگر باقی نمانده است.
این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه بیان کرد: توسعه کشور‌ها و صنعتی شدن آنها باعث افزایش گاز‌های گلخانه‌ای، افزایش تولید زباله خانگی و صنعتی، گرمایش زمین و به‌هم‌خوردن اکوتوریسم شده است.
پیغامی به منابع مشترک اقیانوسی اشاره و بیان کرد: ما برخلاف کشور‌های صنعتی از اقیانوس اطلس یا ارام بهره نمی‌بریم به همین‌خاطر درست است که باید به اقتصاد سبز توجه کنیم، اما این اقتصاد، یک شمشیر دو لبه است و به چماقی برای کشور‌های در حال توسعه تبدیل شده؛ چرا آمریکا به پیمان کیوتو و محدود کردن انتشار گاز‌های گلخانه‌ای نمی‌پیوندد؟ چرا کشور‌های در حال توسعه نباید از این منابع استفاده کنند و به سمت اقتصاد سبز بروند و از سوخت‌های فسیلی بهره نبرند؟ او با اشاره به این‌که فرهنگ ایرانی-اسلامی ما اجازه نمی‌دهد به انسان‌های دیگر فکر نکنیم گفت: ما بر اساس آموزه‌های فرهنگی و دینی خود نمی‌توانیم به استفاده بی‌رویه از منابع طبیعی بپردازیم، اما مساله این است که دنیا به فرهنگ غنی ما توجه نمی‌کند.
پیغامی به تعریف مفهوم تداوم پرداخت و افزود: در این بحث، اولین چیزی که باید به بچه‌ها آموزش دهیم صبر یا رجحان بین زمانی است. این‌که ما تنها به خودمان فکر نکنیم. غربی‌ها فیلم‌های بسیاری ساخته‌اند تا این مفهوم را به بچه‌های از ۳ تا ۱۸ سال خود یاد بدهند تا هم صبور باشند و تنها به خودشان فکر نکنند هم دوستی و همکاری با هم را یاد بگیرند؟
او افزود نگاه‌ها باید حلقوی باشد، اقتصادی که به تخریب محیط زیست منجر شده، خطی بوده است. دنیا همچنان، خاک و دریا را یک‌طرفه مصرف می‌کند و بازگشت برایش معنا ندارد بچه‌ها باید یاد بگیرند، دنیا جایی برای کنش واکنش است. اگر به خاک، بد کنیم به ما بدی می‌کند.
پیغامی به ضرورت بازنگری مفهوم ارزش اشاره و بیان کرد: بشر، کل منابع طبیعی را بی‌ارزش دانسته به همین‌خاطر به نابودی آن دست زده است. پدران ما با طبیعت و محیط زیست رفیق بوده‌اند؛ امروز آن رفاقت وجود ندارد. ما فراموش کرده‌ایم هر چیزی ارزش دارد. از سوی دیگر ما باید انتخاب درست را به نسل بعدی یاد بدهیم و بدانیم فایده هر چیز کدام است و ما برای رسیدن به این فایده چه هزینه‌ای می‌پردازیم؟
ویژه‌برنامه‌های هفته ملی کودک از ۱۶ تا ۲۲ مهر ۱۴۰۱ در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون واقع در خیابان حجاب تهران و دیگر مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سراسر کشور برگزار می‌شود.
