معادل سازی واژه‌های فیزیک کار دکتر حسابی بود

علی شیوا، عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: فرهنگستان زبان در کشور‌های دیگر سابقه دارد، اما پرسابقه‌ترین فرهنگستان در جهان آکادمی زبان فرانسه است.

علی شیوا ادامه داد: آکادمی زبان فرانسه نزدیک به ۴۰۰ سال سابقه دارد. یعنی از سده هفدهم این آکادمی آغاز به کار کرد و فرهنگستان زبان فارسی با الگوگیری از آکادمی فرانسه واژه فرهنگستان را به جای آکادمی معادل‌گذاری کرد.

عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه در سال ۱۳۱۴ فرهنگستان ایران با الگوگیری از فرهنگستان فرانسه بنیان نهاده شد، افزود: هدف از ایجاد فرهنگستان حفظ و گسترش زبان فارسی است. از میان اعضای فرهنگستان آن زمان می‌توان به علامه علی اکبر دهخدا، علامه قزوینی، ملک‌الشعرا بهار، محمد‌علی جمال‌زاده اشاره کرد.

شیوا افزود: اولین فرهنگستان توانست با روشی میانه حدود ۲۰۰۰ واژه به تصویب برساند. از واژه‌هایی که به تصویب رسید، می‌توان به زیست‌شناسی به جای بیولوژی، زمین‌شناسی و … اشاره کرد که فرهنگستان اول در حوزه‌های گوناگون علمی واژه‌گزینی کرد.

عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه واژه‌های فارسی که معادل‌سازی شدند، فرصت یافتند که در زبان فارسی جاگیر شوند، گفت: به عنوان مثال، منصف الزاویه که واژه عربی بود، در ریاضی به کار می‌بردند. اما فرهنگستان اول به جای این واژه، کلمه نیم‌ساز را گذاشت. یا دو به قوه چهار را دو به توان چهار گذاشت. همچنین انیورسیتی فرانسوی را با دانشگاه جاگذاری کرد.

علی شیوا ادامه داد: فرهنگستان زبان اول در عمل تا سال ۱۳۲۰ فعالیت داشت، اما در روی کاغذ تا سال ۱۳۳۲ فعالیت می‌کرد. فرهنگستان بعدی که به نام فرهنگستان دوم شناخته شده، از سال ۱۳۴۹ آغاز به کار کرد و تا سال ۱۳۵۸ فعالیت خود را ادامه داد. دست‌کم ۱۴۰۰ واژه را به تصویب نهایی رساند. دکتر محمود حسابی عضویت فرهنگستان اول و دوم را داشت و بسیاری از واژه‌های فیزیک که برای ما آشناست، محصول کار ایشان و همکارانشان در فرهنگستان است.