تنش در روابط پاکستان و هند؛ فرصت جدید ایران در جنوب آسیا؟

خبرآنلاین وزیر دفاع هند اعلام کرد که دهلی برای کشتن هر کسی که پس از تلاش برای حمله تروریستی در هند به پاکستان فرار کند، به این کشور وارد خواهد شد. وزیر دفاع هند همچنین گفت: «اگر تروریست‌ها به پاکستان فرار کنند، ما برای کشتن آنها وارد این کشور می‌شویم».
راجنات سینگ در گفت‌وگویی با شبکه خبری سی.ان.ان گفت: «هند همچنان به دنبال حفظ روابط خوب با کشورهای همسایه است اما اگر کسی به هند بیاید و به دنبال انجام اقدامات تروریستی باشد، ما هم ساکت نمی‌نشینیم».

گفتنی است وزیر دفاع هند بلافاصله پس از آن که روزنامه گاردین گزارشی منتشر کرد مبنی بر اینکه دهلی از سال ۲۰۲۰، ۲۰ نفر تروریست را در داخل خاک پاکستان از پای در آورده است، این مواضع را مطرح کرد. اما مقامات پاکستان در برابر این سخنان وزیر دفاع هند سکوت نکردند و اسلام آباد اظهارات تحریک آمیز وزیر دفاع هند را محکوم کرد.
سخنگوی وزارت خارجه پاکستان در واکنش به اظهارات وزیر دفاع هند، همسایه شرقی خود را به نقض هنجارهای بین المللی متهم کرد. در بیانیه‌ سخنگوی وزارت خارجه پاکستان آمده است:« اسلام‌آباد همواره تعهد خود را به ارتقای صلح در منطقه نشان داده است اما تمایل جدی پاکستان برای صلح نباید به منزله ضعف آن تعبیر شود زیرا تاریخ بر عزم و توانایی پاکستان برای محافظت و دفاع از خود گواهی می دهد».
در این بیانیه همچنین آمده است: «نظام حاکم بر هند معمولاً به لفاظی‌های نفرت‌آمیز متوسل می‌شود تا احساسات بیش از حد ملی‌گرایانه را دامن بزند و از چنین گفتمانی برای دستاوردهای انتخاباتی بهره‌برداری کند. چنین رفتارهای کوته ‌بینانه و غیرمسئولانه ای نه تنها صلح منطقه‌ای را تضعیف می‌کند، بلکه مانع چشم‌انداز تعامل سازنده در بلندمدت می‌شود».
گفتنی است در ماه های پایانی سال ۱۴۰۲ وزارت خارجه هند در واکنش به حمله نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به مقرهای تروریست‌ها در پاکستان بر موضع هند بر عدم تحمل تروریسم تاکید کرد.
«شری راندیر» سخنگوی وزارت امور خارجه هند درباره حملات ایران به مقرهای تروریست‌های «جیش الظلم» در پاکستان گفت: «این مسئله‌ای بین ایران و پاکستان است. تا جایی که به هند مربوط می‌شود، ما موضع قطعی تحمل صفر در قبال تروریسم داریم. راندیر در ادامه گفت: «ما اقداماتی که کشورها برای دفاع از خود اتخاذ می‌کنند، درک می‌کنیم».

دلایل تیرگی روابط هند و پاکستان
در سال ۱۳۹۷ در یک حمله تروریستی به کاروانی از نظامیان هندی در کشمیر، ۴۰ نفر از پرسنل نظامی این کشور کشته شدند و بسیار از افراد هم آسیب دیدند. جیش محمد، یک گروه تروریستی که پایگاه آن در پاکستان است، مسئولیت این حمله را به عهده گرفت. این حمله در پولواما، در نزدیکی پایتخت ایالتی سریناگار، اتفاق افتاد.
پیش تر نیز هند یکبار دیگر قربانی حملات تروریست های پاکستانی بود. در ۲۶ نوامبر ۲۰۰۸ در بمبئی هندوستان یک رشته حملات همزمان مسلحانه رخ داد که موجب کشته شدن بیش از ۱۶۶ نفر از جمله شش شهروند آمریکایی شد. دستکم ۱۰ منطقه در این شهر مورد حمله واقع شدند. پایانه چاتراپاتی شیواجی، هتل‌های مجلل نظیر هتل تاریخی تاج محل و هتل پنج ستاره اوبروی، یک بیمارستان، یک مرکز یهودیان، یک سینما، یک بار و اداره پلیس و چند مرکز اداری ـ تجاری دیگر از این جمله‌اند. هند معتقد است حافظ سعید، رهبر گروهک تروریستی لشکر طیبه پاکستان مغز متفکر این حادثه بود و از پاکستان خواستار تحویل این فرد به دهلی است. این روحانی افراطی پاکستانی که گویا اسلام آباد تمایل چندانی به تحویلش به دهلی را ندارد در حال حاضر به اتهام تامین مالی تروریسم در پاکستان دوران حبس خود را می‌گذراند. دادگاه ضدتروریسم پاکستان او را در چندین پرونده متهم دانسته و حکم ۳۱ سال زندان را برای او صادر کرده است.
البته در این میان پاکستان نیز هند را به حمایت از گروه تروریستی ارتش آزادی بخش بلوچستان متهم می کند. این گروه یکی از گروه‌های جدایی‌خواه در پاکستان است که برای جداسازی ایالت بلوچستان پاکستان فعالیت می‌کند. ارتش آزادی‌بخش بلوچستان، توسط ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا، بریتانیا و حکومت مرکزی پاکستان یک گروه تروریستی به‌شمار می‌آید.
یکی دیگر از دلایل کدورت بین هند و پاکستان که تاریخچه ای بس دیرینه دارد اختلاف بر سر کشمیر است. در سال ۱۹۴۷ هنگامی که هند و پاکستان از هم جدا شدند بخش های مسلمان نشین به پاکستان و بخش های هندو نشین به هند واگذار شد. کشمیر علی رغم اینکه اکثریت جمعیت آن مسلمان بودند به هند داده شد و به این ترتیب اولین جنگ هند و پاکستان بر سر کشمیر در سال ۱۹۴۷ شکل گرفت. هنگام برقراری آتش بس سال ۱۹۴۹، حدود یک سوم از سرزمین کشمیر – که پاکستان آن را کشمیر آزاد می‌نامد – در تصرف پاکستان باقی ماند و هند نیز در سال ۱۹۵۴ انضمام رسمی بخش تحت کنترل خود – موسوم به جامو و کشمیر – را به خاک خود اعلام کرد. با وجود این آتش بس مسئله کشمیر هنوز یک موضوع تنش آفرین در روابط هند و پاکستان است.

فرصت برای ایران
جنوب آسیا از مناطق بسیار بحران خیز در جهان است و تنش های پاکستان و هند فضای امنیتی این منطقه را بسیار پیچیده کرده است. موضع گیری قدرت های خارجی در میانه رقابت های دهلی و اسلام آباد پای قدرت های فرامنطقه ای را به این منطقه باز کرده است. زمانی شوروی حامی هند و آمریکا متحد پاکستان بود. اما این حمایت ها چندان دوام نیاورد چرا که شوروی فروپاشی شد و روابط پاکستان با آمریکا هم بعد از عملیات نظامی واشنگتن در خاک پاکستان و کشتن بن لادن رو به تیرگی گذاشت. اینک هر دو کشور در صدد هستند تا حمایت کشورهائی مانند ایران و روسیه را به دست بیاورند و این بهترین فرصت برای این کشورهاست تا به نقش آفرینی بیشتر در مناسبات جنوب آسیا اقدام کنند و با پر کردن خلا ناشی از بی اعتمادی نسبت به واشنگتن خود به بازیگر تعیین کننده در این منطقه تبدیل شوند.

۳۱۱۳۱۱

منبع: خبر آنلاین