باکو و ایروان درگیر تنش جدید/ وقتی ارمنستان به دامان غرب می‌افتد
رسول سلیمی: رسانه‌ها گزارش دادند تلویزیون دولتی آذربایجان فیلمی را پخش کرده که در آن بیل‌های مکانیکی، ساختمانی را که زمانی پارلمان ارمنستان در قره‌باغ کوهستانی بود، تخریب می‌کردند. نمایش این تخریب در تلویزیون به‌وضوح بر بازگرداندن کنترل آذربایجان از زمان بازپس‌گیری قره‌باغ در سال گذشته و مهاجرت بیش از ۱۰۰،۰۰۰ ارمنی تاکید داشت. این منطقه پیش از این از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰، عملاً مستقل از باکو بود.
ارمنستان، آذربایجان را به پاک‌سازی قومی متهم کرده است. اتهامی که باکو آن را رد کرده و اصرار دارد که ارامنه منطقه محاصره شده توسط آنها، از ماندن در این منطقه استقبال می‌کنند. ارمنی‌های قره‌باغ می‌گویند که آنها به دلیل اینکه در آذربایجان احساس امنیت نمی‌کنند، به طور دسته‌جمعی آنجا را ترک کردند. الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، در ماه نوامبر یک رژه نظامی در نزدیکی ساختمان پارلمان برگزار کرد و در حال قدم‌زدن بر روی پرچم جدایی‌طلبان ارمنی قره‌باغ، نمایشی تلویزیونی از خود ارائه داد تا بیش از هر زمانی حساسیت‌ها افکار عمومی در ارمنستان را به همراه آورد. در همین حال ارامنه، آذربایجان را به نابودی میراث‌فرهنگی خود در مناطق تحت کنترل باکو متهم کردند، چیزی که آذربایجان انکار می‌کند.
از سوی دیگر با سرعت قابل‌توجهی ارمنستان از روسیه و کشورهای شرقی فاصله می‌گیرد و به غرب نزدیک می‌شود. نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان در مصاحبه‌ای گفته که ارمنستان مشارکت خود را در سازمان پیمان امنیت جمعی CSTO به رهبری روسیه متوقف کرده، زیرا این پیمان باعث شکست ارمنستان در برابر آذربایجان بود. پیمان دفاعی که دیگر اعضای شوروی سابق CSTO شامل بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان هستند. پاشینیان همچنین گفت که آذربایجان و ارمنستان در سه دهه گذشته دو جنگ با هم داشته‌اند و آذربایجان به اصول موردنیاز برای دستیابی به یک معاهده صلح بلندمدت پایبند نیست چه آنکه این کشور در حال آماده‌شدن برای حمله دیگری است.
پاشینیان همچنین به تلویزیون فرانس ۲۴ گفت که «پیمان سازمان پیمان امنیت مشترک که تحت سلطه روسیه است، باعث شکست ارمنستان شد». او تأکید کرد «معاهده امنیت جمعی تا آنجا که به ارمنستان مربوط می‌شود، به‌ویژه در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ به اهداف خود نرسیده است و ما نمی‌توانستیم اجازه دهیم که بدون توجه به آن اتفاق بیفتد». ما در حال حاضر در شرایط عملی مشارکت خود را در این معاهده متوقف کرده‌ایم. پاشینیان در ماه‌های اخیر نارضایتی خود را از روابط ارمنستان با روسیه ابراز کرده و گفته که این کشور دیگر نمی‌تواند برای تأمین نیازهای دفاعی خود به روسیه تکیه کند.
این در حالی است که وزیر امور خارجه ارمنستان در مصاحبه با شبکه تلویزیونی تی آر تی ترکیه گفته: «امروزه فرصت‌های جدید زیادی در ارمنستان تحت بحث‌وبررسی است که عضویت در اتحادیه اروپا را نیز شامل می‌شود.». نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان از زمان به‌قدرت‌رسیدن در سال ۲۰۱۸ میلادی به روابط ایروان با اروپا و آمریکا تعمیق بخشیده و بارها خشم متحد سنتی خود، روسیه را که از آن دورتر و دورتر می‌شود، برانگیخته است. بزرگ‌ترین انتقاد ارمنستان از روسیه اما در ارتباط با آخرین جنگ بر سر قره‌باغ است. ارمنستان روسیه را متهم می‌کند که این کشور را در برابر همسایه و رقیب دیرینه‌اش آذربایجان که در سال‌های اخیر به مسکو نزدیک‌تر شده است، تنها گذاشت و در دفاع ناتوان بود.
ناظران سیاسی می‌گویند مسئله فعلی آذربایجان و ارمنستان، مناقشه بر سر تعیین حدود مرزی در روستاهای مرزی بین دو کشور است. علی‌رغم اینکه آذربایجان به‌جای بحث در مورد سطح قلمرو تحت کنترل هر دو کشور، بر تعداد روستاها تأکید می‌کند. چه آنکه طرف آذربایجانی به طور مرتب بر لزوم بازگرداندن هشت روستای تحت کنترل ارمنستان اصرار دارد. این اختلافات عمومی بین طرفین در مورد مسائل مرزی به نکات اصلی مشکل‌ساز در مذاکرات طرفین بوده است. واضح است که آذربایجان قصد ندارد نیروهای خود را از سرزمین‌های ارمنی که در سال‌های ۲۰۲۱-۲۰۲۲ اشغال کرده خارج کند و خواسته‌های جدیدی را برای رسیدن به این هدف مطرح می‌کند. در طول چند ماه گذشته، مهم‌ترین این خواسته‌ها بازگشت چهار روستای غیر محاصره شده بود. آذربایجان با بیانیه ای در مورد این چهار روستا به احتمال زیاد تلاش می‌کند تا ارمنستان را تحت فشار قرار دهد و بحث در مورد خروج نیروهای خود از سرزمین‌های اشغالی ارمنستان را به اینده موکول می‌کند.
۳۱۱۲۱۳
منبع: خبر آنلاین
