تیره‌تر شدن روابط مسکو و ایروان/ چرا روس‌هراسان دوباره در ارمنستان فعال شده‌اند؟
رسول سلیمی: پاشینیان در مصاحبه ای با فرانسه ۲۴ ادعا کرده بود که در پاییز سال گذشته، مقامات روسی خواستار سرنگونی مقامات دولتی ارمنستان شدند.
در مقابل، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در یک جلسه گفت که اظهارات نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان در مورد روسیه که ظاهرا خواستار کودتا در جمهوری است، کاملا بی اساس است. این دیپلمات خطاب به یک خبرنگار گفت: “نارضایتی نخست وزیر ارمنستان که شما به ان اشاره کردید کاملا بی اساس است.” او افزود: “مقامات روسی هرگز حتی یک بار هم اجازه نداده اند که خواستار سرنگونی مقامات قانونی منتخب در هر جایی شوند.”این دیپلمات گفت که طرف روسی از همان رویکرد استفاده می کند “هم در رابطه با مقامات فعلی در ایروان و هم در مورد مقامات قبلی در ایروان و به طور کلی در رابطه با هر کشور مستقل.” یک سوال منطقی مطرح می شود – کسانی که اکنون در ایروان در قدرت هستند، ایا همان منطق را در رابطه با کشورهای دیگر یا روند سیاسی داخلی خود دنبال می کنند؟ به نظر من ایده خوبی است که در مورد این موضوع بحث کنیم، همه ما تاریخ اخیر را به یاد می اوریم، چیزی که چند سال پیش اتفاق افتاد.
ما متاسفیم که رهبری ارمنستان تصمیمی اگاهانه اتخاذ کرده است تا به طور پیوسته خط بدتر شدن روابط با فدراسیون روسیه را دنبال کند و روسیه را به خاطر هر اتفاقی که برای قره باغ کوهستانی افتاده است، سرزنش کند. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، امروز، ۲ مارس در یک کنفرانس مطبوعاتی پس از مجمع دیپلماتیک در انتالیا اعلام کرد.
بی اعتمادی ارمنستان به روسیه از آنجا شدت گرفت که روسیه به اوکراین حمله کرد تا سیاست داخلی این کشور را تابع خود کند. پیش تر، نخست وزیر ارمنستان در مصاحبه اختصاصی با روزنامه “پولیتیکو” اعلام کرد که به دلیل درگیری نظامی در اوکراین، ایروان دیگر نمی تواند به مسکو به عنوان ضامن امنیت اعتماد داشته باشد. نخست وزیر ارمنستان با تاکید بر اینکه روسیه به دلیل درگیری نظامی با اوکراین نمی‌تواند ضامن امنیتی قابل اعتمادی برای این کشور باشد، گفت: نیروهای حافظ صلح روسی در انجام وظایف خود در منطقه قره باغ شکست خورده‌اند.
به گفته وی، استراتژی ارمنستان اکنون باید این باشد که «در این شرایط تلاش کنیم تا وابستگی خود به دیگران را به حداقل برسانیم و روی توانایی خود تکیه کنیم. ما می خواهیم یک کشور غیروابسته، یک کشور مستقل داشته باشیم، اما باید راه هایی داشته باشیم که در میانه درگیری‌های غرب و شرق، شمال و جنوب گرفتار نشویم. هیچ موردی وجود ندارد که ارمنستان «مامور دیگری» شود. این غیرقابل قبول است»
پاشینیان همچنین افزود که درخواست از حامی بزرگ – روسیه – هر بار که درگیری شروع می شود، به سادگی اقدامی ناپایدار است. وی گفت: «الگویی که ما با همسایگان خود داریم یک مشکل است و باید دیگران را دعوت کنیم تا از ما محافظت کنند – فارغ از اینکه آن دیگران چه کسانی هستند – یک الگوی بسیار آسیب پذیر است.»
این تحلیل را شارل میشل، رئیس شورای اروپا نیز تایید کرده و گفته بود «ناتوانی روسیه در تضمین صلح و امنیت در منطقه قره‌باغ کوهستانی را «خیانت» به ارمنی‌ها توصیف کرد.» شارل میشل گفت: «برای همه واضح است که روسیه به مردم ارمنستان خیانت کرده است. این خواست روسیه بود که برای تضمین توافق صلح و امنیت، سربازان در میدان حضور داشته باشد. اما دیدیم که عملیات نظامی آذربایجان، بدون کوچکترین واکنشی از سوی نیروهای حافظ صلح روسیه آغاز شد.»
در همین حال، مقامات ارمنستان که محتاطانه تلاش کردند در جنگ روسیه و اوکراین بی‌طرف بمانند در روز ۲۴ اوت در مرکز شهر ایروان شاهد تظاهرات ضد روسیه در حمایت از اوکراین بودند که با وجود مجوز رسمی، پلیس اجتماع‌کنندگان را پراکنده و معترضان را دستگیر کرد. رسانه‌ها این راهپیمایی اعتراضی را شاخه ایروان کمیته ضدّ‌جنگ روسیه (آرک) برپا کرده بود که به گفته رسانه‌های روسیه و طرفدار روسیه در ارمنستان از طرف میخائیل خودورکوفسکی، منتقد کرملین حمایت مالی شده است.
وبسایت اسپوتنیک ارمنستان پیش از این راهپیمایی در مطلبی نوشت: «چرا روس‌هراسان دوباره در ارمنستان فعال شده‌اند؟» این مطلب دولت پاشینیان را متهم «طرفداری بیش‌ازحد» از گروه‌های «روس‌هراس» می‌کند که از غرب حمایت مالی می‌شوند چه آنها که در ارمنستان مستقر هستند و چه آنهایی که پس از شروع جنگ در اوکراین از روسیه به ارمنستان فرار کرده‌اند.در این مطلب به ارمنستان در مورد «گام نهادن در مسیر فاجعه‌بار نابودی کشور در جهت امیال و مطامع استعمارگران» هشدار داده شده است.
در حالی که ارمنستان سعی دارد تا به لحاظ سیاسی از مسکو فاصله گرفته و به غرب نزدیک شود باید گفت که از نظر اقتصادی این کشور به شدت به مسکو وابسته است. تجارت ارمنستان با روسیه در سال ۲۰۲۲ به دلیل تحریم های غرب علیه روسیه تقریباً دو برابر شد این مساله گرچه به اقتصاد ارمنستان کمک فراوانی کرده است اما در جای خود ارمنستان را در برابر روسیه آسیب پذیر کرده است. تلاش ارمنستان برای گسترش روابط با اتحادیه اروپا، نارضایتی از انفعال سازمان پیمان امنیت جمعی به رهبری مسکو در دوره پس از پایان جنگ ۲۰۲۰ قره باغ، و همچنین بی اعتمادی روسیه به مذاکرات ارمنستان و جمهوری آذربایجان تحت نظارت اتحادیه اروپا ممکن است بروز تنش بیشتر در روابط دوجانبه بین مسکو و ایروان شود.
هنوز ارمنستان برای تأمین نیازهای خود به مواد اصلی غذایی (از جمله حدود ٪۱۰۰ گندم)، گاز طبیعی و تسلیحات نظامی به روسیه وابسته است. به‌نظر می‌رسد با وجود مشکلات روزافزون برای ایروان اتحاد ارمنستان با روسیه هم‌چنان پابرجا بماند.
به هر صورت مسکو برای مخاطبان داخلی خود، پاشینیان را به عنوان یک سپر بلای حاضر و آماده معرفی کرده تا تقصیری را متوجه خود نکند و انتقادها از کاهش نفوذ خود در منطقه قفقاز جنوبی را کمرنگ جلوه دهد. گزارش‌های مفصل تلویزیون دولتی روسیه درباره اعتراض‌ها علیه پاشینیان در داخل ارمنستان را هم می‌توان در همین چارچوب ارزیابی کرد. این اعتراض‌ها با جزئیات بسیار بیشتری نسبت به خود درگیری در منطقه قره‌باغ کوهستانی پوشش داده شد.خبرنگار تلویزیون ان‌تی‌وی متعلق به شرکت رسانه‌ای گازپروم روسیه، در گزارشی گفت «اعتراض‌های خیابانی که نیکول پاشینیان را به قدرت رساند، اکنون او را به خیانت متهم می‌کند.» مقام‌های روسیه به تندی به انتقادهای اخیر پاشینیان علیه مسکو واکنش نشان داده‌اند، اما درباره کشته شدن صلحبانان روسیه در جریان عملیات جمهوری آذربایجان برای تسخیر قره‌باغ کوهستانی خودداری بسیار بیشتری از خود نشان داده‌اند.
۳۱۱۲۱۳
منبع: خبر آنلاین
