پیامدهای جنگ غزه برای قاره آفریقا/ مشکلات اقتصادی و امنیتی کشورهای شاخ آفریقا کدامند؟

رسول سلیمی: یک هفته پس از حمله بی‌سابقه حماس به اسرائیل، کارشناسان مسائل افریقا می‌گویند تأثیر خطرات امنیتی این جنگ برای کشورهای افریقایی بیشتر از خسارت های ناشی از اخلال در تجارت و فشارهای ژئوپلیتیکی بر مواضع آن‌ها است.
روز پنجشنبه هفته گذشته، گروه الشباب، گروه شبه‌نظامی سومالیایی، سندی را به روزنامه‌نگاران ارائه کردند که در آن حماس را برای حمله به اسرائیل، دشمن مشترک خودارزیابی کرده بودند.
تحلیلگران امنیتی می‌گویند که الشباب و حماس هنوز روابط مستقیمی نداشته اند اما از ظرفیت لازم برخوردارند تا تاسیسات اسرائیل در شرق افریقا را هدف حمله قرار دهند. چه آنکه روابط نزدیک اسرائیل با برخی کشورهای افریقایی می‌تواند این کشورها را به اولویت حمله آنها تبدیل کند. در همین راستا تحلیل گران روابط بین الملل معتقدند احتمال کپی برداری حملات حماس از سوی الشباب بسیار جدی است.

بیشتر بخوانید:
تأثیرپذیری کشورهای آفریقایی از جنگ غزه/ معنای این سکوت چیست؟
طرح جدید غرب، آمریکا و کشورهای عربی برای از بین بردن بافت جمعیتی غزه

آیا الشباب از حماس تقلید خواهد کرد؟
در گذشته نیز، کنیا با خشم حماس برای حمایت از اسرائیل مواجه شده است. در آن زمان یک هتل متعلق به اسرائیل مورد حمله قرار گرفت و تعدادی از گروگان‌ها و گروگانگیر ها کشته شدند. در سال ۲۰۰۲، گروه القاعده به یک هواپیمای اسرائیلی در نزدیکی مومباسا راکت پرتاب کردند.
الشباب که بیش از ۱۵ سال است شورش مرگباری را علیه دولت مرکزی سومالی به راه انداخته است، روز چهارشنبه با صدور بیانیه ای از حمله غافلگیرانه حماس حمایت کرد. در مقابل، وزارت خارجه کنیا روز شنبه اعلام کرد که “حمله حماس علیه مردم اسرائیل را به شدیدترین وجه ممکن محکوم می‌کند.” کنیا یکی از اعضای اصلی اتحادیه افریقا است که از دولت مرکزی سومالی در موگادیشو در مبارزه با الشباب حمایت می‌کند و پیش‌تر، از حملات تلافی جویانه الشباب متحمل هزینه شده است.
واکنش دیگر کشورهای افریقایی به حملات حماس
این در حالی است که دیگر کشورهای افریقایی مانند سودان، جیبوتی و افریقای جنوبی، اسرائیل را به تحریک خشم فلسطینیان متهم می‌کنند و این موضوع را دلیلی برای رادیکال شدن حماس ارزیابی کردند. سودان به ویژه اخرین کشور افریقایی بود که حاکمیت اسرائیل را در سال ۲۰۲۱ به رسمیت شناخت. اما گفت که از حق فلسطین برای دفاع از خود دفاع می‌کند. ناظران سیاسی معتقدند سودان روابط خود را با اسرائیل حفظ خواهد کرد زیرا قبلاً دفاتر حماس و حزب الله را در سودان را تعطیل کرده است.
تحلیل گران می‌گویند افریقا نمی‌تواند یک شوک جهانی دیگر را افزون بر کرونا، تنش‌های اب و هوایی و حمله روسیه به اوکراین، که برآیند همه آنها در کشورهای افریقایی، کمبود مواد غذایی بوده، تحمل کند. بخشی از اقتصاددانان نگرانی خود را در مورد تاثیر احتمالی درگیری در کشورهای شرق افریقا اعلام کردند. آنها پیشبینی می‌کنند یک اثر احتمالی جنگ غزه این است که ایالات متحده جریان دلار خود را به جهان عرب کاهش می‌دهد و به طور غیرمستقیم بر کشورهای شاخ افریقا تاثیر می‌گذارد که برای حمایت اقتصادی به این کشورها متکی هستند.
پس از حمله حماس به اسرائیل، تعدادی از رهبران افریقایی بیانیه‌هایی در واکنش به خشونت‌ها صادر کردند. اما حتی انها هم نمی‌توانستند در مورد چگونگی موضع گیری در برابر طرفین جنگ، به توافق برسند.
در بیانیه کمیسیون اتحادیه افریقا امده است: «انکار حقوق اساسی مردم فلسطین، به ویژه حقوق یک کشور مستقل، علت اصلی تنش دائمی اسرائیل و فلسطین است.»
اتحادیه افریقا تلاش کرده است تا معادله درگیری اسرائیل و فلسطین را متعادل کند، چراکه اسرائیل نفوذ قابل توجهی در این قاره دارد. اسرائیل تاکنون توسط ۴۶ کشور از ۵۵ کشور عضو اتحادیه افریقا به رسمیت شناخته شده و ۱۷ سفارتخانه و ۱۲ کنسولگری در افریقا دارد. اما اتحادیه افریقا از زمانی که برای پیوستن مجدد در سال ۴۶ درخواست داد، نتوانسته است وضعیت ناظر اسرائیل را تایید کند.
دسته ای دیگر از اقتصاددان‌ها بر این باورند «در سطح جهانی، اگر مردم درک کنند که درگیری به عدم اطمینان اقتصادی کمک می‌کند، دلار ممکن است تقویت شود و سپس منطقه از طریق قیمت واردات تحت تاثیر قرار گیرد.»
تاثیر جنگ حماس بر اقتصاد نیجریه
قیمت جهانی نفت از زمان اغاز جنگ بین اسرائیل و حماس، پیامدهایی برای نیجریه، بزرگ‌ترین کشور تولید کننده نفت افریقا داشته است.. اسرائیل یک تولید کننده نفت نیست، اما نگرانی‌هایی وجود دارد که این درگیری می‌تواند باعث عدم اطمینان گسترده‌تر در منطقه شود. در همین راستا اسرائیل تولید خود را در میدان گازی تامار به حالت تعلیق دراورد و قیمت قراردادهای اتی گاز اروپا را حدود ۱۳ درصد افزایش داد. تحلیلگران تخمین زدندادامه جنگ می‌تواند بر تمایل عربستان برای افزایش تولید نفت تاثیر بگذارد.

نیجریه مهمترین کشور تاثیر پذیر از جنگ غزه
ناظران سیاسی می‌گویند اگر درگیری بین اسرائیل و حماس توسعه یابد و یک واکنش زنجیره ای ایجاد کند، نیجریه، که هنوز از بحران اقتصادی پس از حمله روسیه به اوکراین خارج نشده، ممکن است مجبور به مقابله با یک بحران انرژی دیگر شود که احتمالاً دولت را مجبور به افزایش قیمت بنزین یا هزینه بیشتر برای یارانه بنزین خواهد کرد.
همچنین برای نیجریه انتظار می‌رود کمبود عرضه ناشی از اختلال در تولید در خاورمیانه، درامد عرضه نفت نیجریه را افزایش دهد. بزرگ‌ترین کشور تولید کننده نفت افریقا بیش از هر کشور دیگری به ارز خارجی و نفت خام متکی است.
نیجریه نیاز به افزایش قیمت نفت دارد و برای رسیدن به این هدف، این کشور باید از اختلال در تولید نفت خام جلوگیری کند و همچنین امیدوار باشد که تولید نفت کشور در ۱.۶۹ میلیون بشکه در روز باقی بماند. داده‌های سازمان کشورهای صادرکننده نفت نشان می‌دهد که تولید نفت خام نیجریه در ماه اوت ۱۰۰ هزار بشکه افزایش یافته است.
به غیر از نفت، تحلیلگران دیگر می‌دانند که سرایت درگیری‌های نظامی در خاورمیانه به دیگر کشورها یا گروه‌ها، ممکن است اقتصادهای در حال توسعه را با هزینه‌های از کرونا و حمله روسیه به اوکراین مواجه کند. از این رو آینده جنگ غزه نه فقط برای فلسطینی‌ها بلکه برای مردم افریقا از اهمیت بالاتری برخوردار است.

۳۱۱۲۱۳

منبع: خبر آنلاین