چالش‌های توافق نانوشته ایران و آمریکا/ دو کشور نگران واکنش‌های داخلی هستند
خبرآنلاین وبگاه د کانورسیشن در تحلیلی با عنوان «باج یا واقعگرایی» به بررسی ماجرای تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا پرداخت که در فرازهایی از آن آمده است: پنج زندانی آمریکایی از حبس در ایران آزاد شدند. این در حالیست که شرایط آزادی آن‌ها انتقاداتی را برانگیخته است. می‌توان به توافق دولت بایدن با ایران مثل یک معامله‌ی ساده‌ی تجاری نگاه کرد. آزادی پنج زندانی آمریکایی بعضا دو تابعیتی در ایران در ازای آزادی پنج زندانی ایرانی در آمریکا. اما این توافق پیامدهای بسیار گسترده‌تری برای روابط ایران و آمریکا، آینده‌ی برنامه هسته‌ای ایران و روابط پر تنش ایران و اسرائیل دارد که وابسته به پتانسیل‌های هسته‌ای ایران است.
در ازای این توافق دولت ایالات متحده‌ی آمریکا شش میلیارد دارایی ایران از درآمد نفتی‌اش را آزد می‌کند تا بتواند با این پول کالاهای بشردوستانه مثل غذا و دارو خریداری کند.این پولی است که در سال ۲۰۱۸ پس از خروج دونالد ترامپ از برجام و بازگرداندن تحریم‌های شدید آمریکا علیه ایران، در یک حساب بانکی محدود شده در کره‌ی جنوبی مسدود شد.آمریکا، روسیه،چین،انگلستان، فرانسه و آلمان در سال ۲۰۱۵ به یک توافق جامع با ایران دست پیدا کرده بودند. به عنوان بخشی از توافق تبادل زندانی‌ها بین ایران و آمریکا، مقامات ایرانی می‌توانند این پول را تنها تحت نظارت دقیق وزارت خزانه داری آمریکا استفاده کنند. دولت بایدن در اوایل سپتامبر ۲۰۲۳ برای بانک‌های بین‌المللی معافیتی صادر کرد تا آن‌ها برای انتقال پول‌های تحریم‌شده‌ی ایران به بانک مرکزی قطر از مجازات‌های آمریکا نترسند. با این حال، این گونه از مسائل در دنیای سیاست جهانی، آنقدر ساده و راحت نیستند. در واقع این مسائل پیچیده‌تر از این نمی‌شوند. ریسک‌های ژئوپلتیکی و محلی که در این مساله دخیل اند بسیار بالا هستند.
>>>بیشتر بخوانید:
با احیای برجام سیاست خارجی هم تغییر کنداطلاعیه وزارت خارجه در واکنش به ادعای مذاکرات مستقیم ایران و آمریکادولت سیزدهم فرصت حاضر و آماده دولت قبل برای احیای برجام را از دست داداظهارات سردار علایی درباره تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا
۱) ایران یک چالش دیرینه در سیاست داخلی آمریکا است.
از زمانی بحران گروگان‌گیری ایران( منظور گروگان گرفتن کارمندان سفارت آمریکا است) که حسرت دور دوم ریاست جمهوری را بر دل جیمی کارتر گذاشت؛ هیچ کشوری به اندازه‌ی ایران تا این اندازه در دل آمریکایی‌ها کدورت نیانداخته است. به محض اعلام توافق بایدن با ایران، سناتورهای تندروی کنگره بیشتر از حزب جمهوری خواه، مانند لیندسی گراهام و تد کروز، زنگ خطر را به صدا در آوردند.
حرف آن‌ها این بود که این معامله فقط انگیزه‌ی ایران را بیشتر می‌کند تا آمریکایی‌های بیشتری را دستگیر کنند و همچنین از این پول برای پیشبرد برنامه‌ی هسته‌ای خود بهره ببرند. البته بیشتر این انتقادات مبتنی بر حدس و گمان و فرضیات نادرست است. به عنوان مثال این پول‌های مسدود شده فقط پول‌های خود ایران هستند نه پول‌های ایالات متحده‌ی آمریکا.
با این وجود، این کینه‌توزی و دشمنی {با ایران}، تلاش دولت بایدن برای تعامل با مقامات ایران در راستای دستیابی به توافق هسته‌ای از طریق تبادل زندانی را تضعیف کرد. دولت می‌توانست شرایط توافق را زودتر به کنگره ابلاغ کند تا اعضا را بهتر از این برای چنین توافقی آماده کند. مثلا آنتونی بلینکن، وزیر امورخارجه آمریکا، معافیت بانکی را در ۸ سپتامبر ۲۰۲۳ امضا کرد و کنگره فقط سه روز بعد خبردار شد.
۲) آینده برنامه هسته‌ای ایران و ثبات جهانی
مبادله‌ی زندانیان و آزادسازی پول‌های بلوکه شده‌ی ایران یک مانع جدی طولانی مدت را در راه بهبود روابط ایران و آمریکا از بین برده است. تعاملات کشورها برای مدت طولانی بسیار پر تنش بوده است که تشدید آن‌ها و رسیدنشان به مرحله‌ی درگیری نظامی کاملا امکان پذیر بود.
مبادله‌ی زندانیان به دولت ایران این پیام را می‌رساند که آمریکا یک شریک مذاکره‌ی قابل اعتماد است. این مبنایی حیاتی برای از سرگیری مذاکرات رسمی هسته‌ای است که اتحادیه‌ی اروپا قصد دارد تا چند ماه آینده آن را آغاز کند.
در توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۵، دولت ایران موافقت کرد که در ازای لغو تحریم‌های اقتصادی، بمب هسته‌ای تولید نکند. اما از زمانی که دولت ترامپ از توافق خارج شد، ایران غنی‌سازی اورانیوم خود را افزایش داد و تمام تلاش‌ها برای احیای برجام تا کنون بی نتیجه مانده است. در سال ۲۰۲۲ مذاکرات قبل از اینکه شروع شود به پایان رسید. ایران می‌خواست تعهدی از آمریکا بگیرد که هیچ رییس‌جمهوری نتواند آن را لغو کند. دولت بایدن در شرایطی نبود که چنین تعهدی به ایران بدهد.
به طور رسمی، هم دولت بایدن و هم رهبران ایران در مورد دستیابی به یک توافق غیر رسمی اختلاف نظر دارند. هر یک از طرفین از واکنش جریان‌های سیاسی داخلی می‌ترسند.
مبادله‌ی زندانیان فراتر از آزادسازی زندانیان آمریکا در ایران و آزادسازی پول‌های نفت ایران به دلایل بشردوستانه خواهد بود. از همه مهم‌تر مبادله‌ی زندانیان ممکن است گامی تعیین کننده برای غرب در دستیابی به یک توافقنامه‌ی جدید غیر رسمی در راستای محدود کردن برنامه‌ی هسته‌ای ایران باشد.
ترجمه: ماهان نوروزپور / منبع: The conversation
۳۱۱۳۱۳
منبع: خبر آنلاین
