همکاری ایران و ژاپن برای رونق معیشت‌های سازگار در دریاچه ارومیه و ۴ استان تالابی
مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران گفت: سند سه ساله (۲۰۲۱-۲۰۲۴) پروژه بسط و توسعه مدیریت محیط زیست و معیشت‌های پایدار در دریاچه ارومیه و تالاب‌های شادگان و بختگان در ادامه همکاری دولت ژاپن از طریق برنامه توسعه ملل متحد و جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت و سومین سند مشترک ما با دولت ژاپن تحت عنوان پایدارسازی دستاوردها مبتنی بر استقرار کشاورزی پایداردر چهار استان است.
مهری اثنا عشری در گفت و گو با ایسنا افزود: سند سه ساله (۲۰۲۱-۲۰۲۴) پروژه بسط و توسعه مدیریت محیط زیست و معیشت‌های پایدار در دریاچه ارومیه و تالاب‌های شادگان و بختگان در ادامه هفت سال همکاری دولت ژاپن از طریق برنامه توسعه ملل متحد و جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت و سومین سند مشترک ما با دولت ژاپن تحت عنوان پایدارسازی دستاوردها مبتنی بر استقرار کشاورزی پایدار در استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، فارس و خوزستان است. در کنار آن موضوع تنوع‌بخشی به معیشت‌های سازگار با منابع تالابی در این چهار استان پیگیری می‌شود علاوه بر آن به‌صورت مستمر برنامه‌های آموزش، ظرفیت‌سازی، مشارکت و آگاهی‌رسانی هرساله اجرا می‌شود.
وی درباره چگونگی استفاده از ظرفیت‌های نهادهای داخلی و دولت ژاپن گفت: دولت ژاپن در این برنامه کاری تنها مشارکت مالی می‌کند. ما با دست‌اندرکاران ملی مانند سازمان حفاظت محیط‌زیست و در سطح استان، ادارات کل حفاظت محیط زیست و سازمان‌های جهاد کشاورزی به‌صورت مستقیم در ارتباط هستیم و همکاری ما با سازمان جهاد کشاورزی در قالب یک موافقتنامه و مشارکت آن‌ها در قالب پشتیبانی‌های فنی و بعضا مشارکت‌های غیرنقدی است.
مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران اضافه کرد: در کنار شرکای اصلی اجرایی با برخی دستگاه‌های دیگر مانند استانداری‌ها، شرکت‌های آب منطقه‌ای و بخش خصوصی از جمله شرکت‌های خدمات کشاورزی و سمن‌های محلی همکاری داریم.
وی درباره مشکلات و موانع اجرای پروژه گفت: یکی از این مشکلات کم بودن تعامل‌های بین بخشی است البته از سال‌های ابتدایی پروژه تا کنون این همکاری‌ها ارتقا پیدا کرده است. مساله دیگر این است که ما با جامعه محلی، کار و معیشت آن‌ها پروژه را پیش می‌بریم. وقتی با کشاورز کار می‌کنیم، زمان‌بندی انجام کارو … باید با زمان‌بندی کشاورز مانند فصل کشت و بارندگی و .. تطبیق داده شود. تطبیق این موارد گاهی ما را با چالش مواجه می‌کند.
اثنا عشری درباره تاثیرات اجرای این پروژه اظهارکرد: پایش این پروژه بر اساس داده‌های میدانی برداشت شده توسط خود کشاورزان و تیم پایش طرح انجام می‌شود. این داده‌ها به‌صراحت نشانگر کاهش مصرف آب در سطح مزرعه و متعاقب آن کاهش مصرف برق برای پمپ چاه‌ها و نفر ساعت کارگر در مزرعه است، در حالی‌که میزان و کیفیت محصول تولیدی کاهش پیدا نکرده و در برخی موارد افزایش نیز یافته است بنابراین باعث شده به‌طور میانگین مصرف آب آبیاری در سطح مزرعه ۲۷ درصد کاهش یابد.
مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران تاکید کرد: استفاده از برخی نوآوری‌ها از جمله سیستم‌های آبیاری زیر سطحی برای باغ‌های انگور باعث کاهش بیش از ۵۰ درصد مصرف آب آبیاری شده است. به طور مثال در شیوه سنتی کشاورز طی هشت ساعت در روز، دو بار در هفته پمپ آب را روشن می‌کند، درحالی‌که با سیستم آبیاری زیرسطحی یک بار در هفته و چهار ساعت پمپ آب را روشن می‌کند که این رقم هم برای کشاورز و هم برای سلامت حوضه آبریز عدد قابل توجهی است.
وی با توضیح در خصوص یکی از تکنیک‌های استفاده شده در مزارع اظهار کرد: پیش از این نوع آبیاری مزارع، غالبا غرقابی بود و در جوی‌ها آب زیادی برای آبیاری یک مزرعه جاری می‌شد که درصد بسیاری از آن تبخیر می‌شد ولی اکنون آبیاری در بسیاری از مزارع پایلوت به‌صورت زیر سطحی و از طریق لوله‌هایی انجام می‌شود که آب را زیر سطح خاک حرکت می‌دهد. این کار باعث کاهش هدررفت آب می‌شود و آب به ریشه گیاه می‌رسد. این موارد نیز بر میزان مصرف آب تاثیر می‌گذارد.
مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران در خصوص نحوه انتخاب تکنیک‌های استفاده شده تصریح کرد: بسته به باغ یا مزرعه بودن زمین و نوع محصول، دفتر ترویج سازمان جهاد کشاورزی، شرکت خدمات مهندسی و کشاورز به‌صورت مشارکتی برنامه‌ریزی و تکنیک‌های مناسب برای اجرا را انتخاب می‌کنند. این تکنیک‌ها شامل مواردی چون روش شخم زدن، انتخاب رقم بذر و مدیریت آبیاری و سم و کود می‌شود.
اثنا عشری در پایان گفت: براساس سند فعلی که بین سازمان حفاظت محیط زیست و برنامه توسعه ملل متحد به امضا رسیده است این پروژه تا فوریه ۲۰۲۴ ادامه خواهد داشت. امیدواریم که بتوانیم این پروژه را تداوم دهیم و در سیاستگذاری‌های کلان دولت این الگو و روش را معرفی کنیم تا برنامه‌ریزی ملی در بخش کشاورزی به این سمت سوق پیدا کند.
منبع: ایسنا
