فرصت اشتباه کردن در خلق آثار دینی به هنرمند داده نشده است
خراسان رضوی مشاور ارشد سینمایی کشور گفت: سینمای دینی با ظهور انقلاب اسلامی شکل گرفت و سینمای نوپایی‌ست، لذا فرصت تجربه وجود ندارد و هنرمندان نیز حق اشتباه نداشته‌اند که این جزو موارد ناپسند مدیریت فرهنگی بوده است.
علیرضا رضاداد شامگاه هشتم خرداد ماه، در حاشیه اکران فیلم «شب» در جریان نمایش آثار منتخب سینمای ایران در دهه کرامت که در پردیس مهر کوهسنگی برگزار شد، اظهار کرد: سینمای معنوی می‌تواند وجوه مختلفی داشته باشد که یکی از آن‌ها سینمای دینی و وجه مهم سینمای دینی توجه به بزرگان دین، ائمه(ع) و پیامبر(ص) است. در این حوزه ظرفیت بسیار است به این دلیل که نسبتی در ذات هنر با معنویت وجود دارد و این نسبت می‌تواند وجوهی را در سینمای دینی برجسته‌تر کند.
زبان هنر بهترین ابزار برای بیان مباحث اعتقادی است
وی ادامه داد: ظرفیت مفاهیم دینی این اجازه را می‌دهد که یک مفهوم معقول متخیل و از طریق حس به مخاطب منتقل شود و چون هنرمند با بخش احساسی مخاطب در ارتباط است، شاید زبان هنر بهترین ابزار باشد تا مفاهیمی را که در مباحث کلامی و اعتقادی نمی‌توانیم برای مخاطب تبیین کنیم به زبان هنر بتوان آن را منتقل کرد.
وی با اشاره به آیه ۱۶۹ سوره آل عمران گفت: خداوند می‌فرماید «وَلا تَحسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلوا فی سَبیلِ اللَّهِ أَمواتًا ۚ بَل أَحیاءٌ عِندَ رَبِّهِم یُرزَقونَ»، شهدا زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند. ما مفهومی از مرگ داریم که پایان حیات را می‌رساند، اما به تعبیر آیت‌الله جوادی آملی آنچه را شما از تفسیر و بیان عاجزید به هنرمند بسپارید و چه تعبیری برای این آیه بهتر از تابلوی استاد فرشچیان است.
مشاور ارشد سینمایی کشور گفت: اصولاً کار هنر ورود به رمز و رازهایی است که از طریق آن رمز و رازها می‌توان با ادراک حسی مخاطب ارتباط برقرار کرد، بنابراین نسبتی بین مفاهیم دینی برای تبدیل آن به مفاهیم قابل درک وجود دارد، لذا آثار مذهبی ظرفیت بسیاری دارند تا دستمایه هنر شوند. در تاریخ هنر هم اگر نگاه کنیم آثاری که در ساحت دینی خلق و یا در اماکن دینی نگهداری شده‌اند ماندگارتر بوده‌اند، مانند آثار هنری که در غرب در کلیساها بوده است، لذا این ظرفیت خوبی است که می‌توان برای تولید آثار هنری به ویژه نمایشی استفاده کرد.
وی در خصوص ارزیابی ساخت آثار در حوزه سینمای دینی اظهار کرد: اگر سینمای دینی را مطالعه کنیم متوجه می‌شویم آثار ارزشمندی ساخته شده، اما اگر در خصوص حضرت رضا(ع) بخواهیم ارزیابی کنیم آثار زیادی ساخته نشده است، البته سریال «ولایت عشق» از سریال‌های مهم تلویزیونی است، اما نباید به آنچه ساخته شده است بسنده کرد.
هنرمندان در ساخت آثار دینی با چالش‌های زیادی مواجه هستند
مشاور ارشد سینمایی کشور تصریح کرد: در ساخت آثار دینی، هنرمندان با چالش‌های بسیاری مواجه هستند که بخشی از این چالش‌ها ممیزی است و بخشی ناشی از آن است که سینمای دینی با ظهور انقلاب اسلامی شکل گرفت و سینمای نوپایی‌ست، لذا فرصت تجربه وجود نداشته و هنرمندان نیز حق اشتباه نداشته‌اند که این جزو موارد ناپسند مدیریت فرهنگی بوده و فرصت اشتباه کردن را برای سینماگران علاقه‌مند به این مضامین و مفاهیم ایجاد نکرده است.
رضاداد بیان کرد: اینکه اثر «رستاخیز» محمودرضا درویش پس از تلاش بسیاری برای ساخت به دلایل مختلف متوقف شده و بلاتکلیف است، این موارد ضربه بزرگی به روح و روان و زندگی هنرمند وارد می‌سازد که جبران‌ناپذیر است، لذا از نواحی مختلف بدون اینکه حقی را برای هنرمند قائل باشند، وی مورد طعنه قرار می‌گیرد و این موضوع باعث می‌شود که هنرمند به سمت کارهای ساده‌تر که حساسیتی هم ایجاد نمی‌کند، کشیده شود.
وی گفت: حوزه دینی حوزه‌ای حساس است و این فرصت باید برای هنرمند فراهم شود و اجازه اشتباه کردن را به هنرمند داد و اگر فرصت اشتباه کردن را از هنرمند بگیریم نتیجه آن بی‌علاقه‌گی و بی‌میلی به کار در این حوزه‌ها می‌شود و راهکار آن این است که زمینه‌سازی برای ورود هنرمند به فیلمسازی در این حوزه فراهم شود.
مشاور ارشد سینمایی کشور اظهار کرد: بیشتر افرادی که در حوزه مفاهیم دینی کاری انجام داده‌اند از نتایج کار خود راضی بودند، اما از برخوردی که با کار آن‌ها شده رضایت نداشته‌اند و سختی‌های کار باعث شده دیگر به این حوزه ورود نکنند.
وی در خصوص سرمایه‌گذاری دولتی یا خصوصی برای ساخت آثار دینی افزود: این سرمایه‌گذاری باید در بخش خصوصی و با حمایت بخش دولتی باشد که البته ساخت این آثار در بخش خصوصی نیز امکانپذیر است و از طرفی اگر شرایط درست باشد این فیلم‌ها بازگشت سرمایه معقول هم می‌توانند داشته باشند، اما این موضوع، نافی مسئولیت دولت نمی‌شود و بهترین کار دولت تشویق بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری و تضمین بازگشت سرمایه است.
رضاداد در خصوص عینیت‌بخشی به مفاهیم دینی تصریح کرد: متأسفانه در بخشی از فیلم‌هایی که قصد ورود به مفاهیم دینی داشته‌اند، نگاه کلیشه‌ای هم به نگاه عرفی اضافه شده است که یک بخش آن به انتظار نهاد سرمایه‌گذار از هنرمند باز می‌گردد، لذا نگاه سفارشی به رشد مفاهیم دینی کمک نمی‌کند و در جاهایی به زیان تبدیل می‌شود.
مشاور ارشد سینمایی کشور گفت: ورود به مفاهیم دینی سخت است، محدودیت در سینمای دینی زیاد بوده و یکی از مشکلات فرصت ندادن به هنرمند است، از طرفی سینما پس از انقلاب چالش‌هایی دارد که آن‌ها را از پیش از انقلاب با خود آورده و بسیاری از مسائل در سینمای بعد انقلاب با آن چالش‌ها روشن نشده است که اوج این مسائل فیلم مارمولک بود.
وی گفت: در حوزه سینمای دفاع مقدس هم برای اولین بار نگاه متفاوتی در فیلم «لیلی با من است» شد، در حالی‌که ذات هنر نگاه متفاوت است و همین نگاه متفاوت، وجه تمایز نگاه هنرمند با سایر نگاه‌ها است؛ از طرفی در سینمای دینی احکام و آداب در دین به هنرمند اجازه عبور از این احکام، آداب و نگاه متفاوت را نمی‌دهد.
منبع: ایسنا
