نقدی بر طرح انتقال آب از «دشت ممنوعه»
یک کارشناس محیط زیست با اشاره به پیامدهای انتقال آب از دشت رامیان به آزادشهر پیشنهاد داد که هزینه انتقال آب صرف مرمت شبکه لوله‌کشی شهری در آزادشهر، ایجاد تصفیه‌خانه و تصفیه شیرآبه‌ها حل شود.
رامیان یا همان نگین سرسبز استان گلستان، در ۷۶ کیلومتری گرگان واقع شده است. شهری که به خاطر اسب‌های وحشی‌اش و هوای همیشه مه‌آلودش معروف است، اما اکنون به علت طرح انتقال آب در آن منطقه دستخوش تغییراتی شده است.
طرح انتقال آب از دشت رامیان که به علت بهره‌برداری بیش از حد از منابع آب، آبخوان‌هایش در معرض خطر نابودی بود و به دشت ممنوعه معروف شد، همچون سایر طرح‌های انتقال آب، واکنش‌های مختلفی را به دنبال داشته است.
محمد درویش- فعال محیط زیست و مدیر کل اسبق سازمان حفاظت محیط زیست در گفت وگو با ایسنا – در این باره اظهار کرد: مسئله اصلی درباره طرح انتقال آب از دشت رامیان این است که دشت رامیان از سال ۱۳۷۱ «دشت ممنوعه» اعلام شده است. این موضوع بدان معناست که حتی یک چاه در این دشت نباید حفر شود و وضعیت بحرانی است.
وی افزود: در حالی چنین شرایطی وجود دارد که مجریان این طرح قصد حفر ۱۰ تا ۱۱ حلقه چاه در این دشت را دارند، به‌طوری‌که تا عمق ۲۸۰ متر را نیز حفر کرده‌اند. اگر این طرح به طور کامل اجرا شود، بدیهی است که با بحران بزرگی در دشت رامیان مواجه خواهیم شد و کشاورزی و باغداری در آنجا از بین می‌رود و مردم نیز مجبور به مهاجرت خواهند شد.
این کارشناس محیط زیست طح انتقال آب از دشت رامیان را فاقد گزارش ارزیابی زیست محیطی خواند و اضافه کرد که چنین طرحی با چنین ابعاد وسیعی چرا گزارش ارزیابی زیست محیطی ندارد؟ چرا اداره کل محیط زیست استان گلستان اجازه اجرای چنین طرحی را داده است؟
وی با اشاره به مشکل فرسودگی شبکه آبرسانی برخی شهرها و لزوم بازسازی آن جهت جلوگیری از هدررفت آب، این را هم گفت: انتقال آب به آزادشهر در حالی است که به گفته رئیس آب منطقه‌ای آزادشهر ، شبکه لوله‌کشی این شهر فرسوده است به نحوی که ۷۵ درصد آب در حال هدر رفتن است. با این شبکه فرسوده که در برخی کوچه و خیابان‌ها مانند چشمه آب بیرون زده است، اگر فشار مضاعفی را به آن وارد کرده و آب را نیز در آن رها کنیم باز هم اگر مرمت این سیستم انجام نشود فرقی به حال مردم نداشته و باز هم آب به دستشان نمی‌رسد و چه بسا اوضاع بدتر خواهد شد.
درویش پبشنهاد کرد که آیا بهتر نیست هزینه انتقال آب صرف مرمت شبکه لوله‌کشی شهری در آزادشهر، ایجاد تصفیه‌خانه و تصفیه شیرآبه‌ها شود، آیا بهتر نیست مشکل کمبود آب با بازچرخانی آب و نه با فشار بر منطقه دیگر حل شود؟
وی در بخش دیگری از سخنان خود به اظهارات برخی مسئولان منطقه که برای رفع نگرامی مردم رامیان وعده سدسازی داده‌اند، گفت: اگر این سد ساخته شود علاوه بر اینکه صدها هزار درخت هیرکانی از بین می‌رود، خود رودخانه که اکنون مهم‌ترین عامل تغذیه دشت رامیان و آزادشهر است؛ خشک می‌شود و باعث جدی‌تر بحران خواهد شد و شاهد فرونشست زمین در منطقه خواهیم بود.
این فعال محیط زیست درباره طرح‌های انتقال آب در کشور اظهار کرد: در مواقعی باید به طرح‌های انتقال آب تن داد که راه دیگری برای تامین آب شرب مردم و جلوگیری از مهاجرت آن‌ها وجود نداشته باشد. در صورتی که اکنون طرح انتقال آب برای توسعه کشاورزی و صنعت اجرا می‌شود که این موضوع خود نیز باعث ترویج مهاجرت می‌شود و مشکلات جدی ایجاد می‌کند.
وی با اشاره به طرح انتقال آب به استان اصفهان در دهه‌های اخیر توضیح داد: در نتیجه این طرح بسیاری از مردم از استان‌های خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال بختیاری که شغلی نداشتند به اصفهان آمدند و آن را به بحران جدی روبه‌رو کردند. پس از آن به ازای هر یک لیتر آبی که وارد اصفهان شد، شش لیتر بارگذاری صورت گرفت، به‌طوری‌که کلکسیونی از صنایع آب‌بر در اصفهان مستقر شد. در حالی این اتفاق رخ داد که اصلا نیازی به آن نبود.
درویش در پایان با تاکید بر اینکه اجرای طرح انتقال آب به هیچ عنوان ضروری نیست گفت: کل نیاز آب شرب مردم ایران تنها هشت درصد آب قابل استحصال کشور است؛ به عبارتی ما در بدترین خشکسالی‌ها نیز هیچ موقع به شرایطی نرسیدیم که به عنوان مثال در مکانی ۹۰ درصد خشکسالی باشد تا به بهانه رفع کمبود آب بخواهیم به طرح انتقال آب تن دهیم.
منبع: ایسنا
