منوچهر محمدی: نباید گرفتار شعارهای پوپولیستی شد

منوچهر محمدی با اشاره به اینکه ارجاع به نوستالژی‌ها برای جلوگیری از تخریب سینماهای قدیمی با واقعیت‌های اقتصادی منطبق نیست گفت: در این مورد راه حل‌های بینابین هم وجود دارد که متاسفانه سراغ آن نمی‌رویم تا بخشی از مجموعه را به همان حالت قدیمی‌ نگه دارند.
طرح توسعه سینماهای حوزه هنری که از نیمه دوم سال ۱۳۹۸ به همت موسسه بهمن سبز و با هدف احیای سینماهای ماندگار و توسعه عادلانه زیرساخت فرهنگی در سراسر کشور آغاز شد، این روزها با عبور از ۲۶ شهر از ۱۵ استان کشور و احداث بیش از ۱۰۰ سالن جدید توسط حوزه هنری، به پایان فاز دوم خود رسیده است. احداث مجموعه‌های فرهنگی خانواده‌محور (culture complex)، برنامه جدید سازمان سینمایی سوره در این مسیر بوده و پردیس مهر کوهسنگی نخستین قدم از این طرح است.
در این راستا منوچهر محمدی، تهیه‌کننده سینما درباره ساخت سالن‌های جدید برای جذب مخاطب بیشتر با اشاره به اینکه اگر بخواهیم درباره اقتصاد سینما صحبت کنیم، باید به این مساله توجه کنیم که زنجیره‌ای داریم که باید با یکدیگر هماهنگ عمل کنند و به واقع شامل تعریفی می‌شود که ما از توسعه پایدار داریم، بیان کرد: ما در پاره‌ای از مواقع توسعه ناپایدار داریم؛ توسعه‌ای که رو به جلو حرکت می‌کند اما بعد از مدتی دچار مشکلات متعدد می‌شود چراکه ملاحظات اصلی برای آن در نظر گرفته نشده است. در سینما این چرخه شامل تولید، پخش و سالن نمایش می‌شود. اگر این سه مورد به صورت هماهنگ در بخش دولتی، خصوصی و عمومی که موسسه بهمن سبز و حوزه هنری شامل بخش عمومی می‌شود، توسعه متوازن پیدا کنند، طبعا می‌شود گفت چرخ این صنعت به طور طبیعی درست می‌چرخد.
او ادامه داد: ناگفته نماند که این اتفاق باید در هر سه حوزه و همزمان صورت بگیرد چون ما اگر سالن بسازیم اما فیلمی برای اکران نداشته باشیم طبعا سالن‌ها بازدهی اقتصادی ندارند و تنها به منابع ملی لطمه می‌زنند. همچنین اگر خلق اثر داشته اما سالن سینما نداشته باشیم، این تولیدات امکان نمایش پیدا نمی‌کنند و به بازدهی مطلوبشان نمی‌رسند.
محمدی تاکید کرد: حال حرکتی که سازمان سینمایی حوزه هنری آغاز کرده است و درباره جانمایی و بازسازی سالن‌های سینما و تبدیل آن‌ها به پردیس‌های سینمایی چند سالنه بر اساس گنجایش و فضا تصمیم‌گیری می‌کند، امری قابل قدردانی‌ است چراکه تا سرانه بین‌المللی سالن سینما نسبت به جمعیت همچنان فاصله معناداری را تجربه می‌کند، یعنی سالن بسیار کم داریم. همچنین اگر از زاویه سیاست‌های کلان کشور به این مساله نگاه کنیم، ساخت سالن سینما به بحث اشتغال و گردش مالی، رونق اقتصادی و نهایتا پُر کردن اوقات فراغت افراد جامعه کمک می‌کند. در حقیقت فارغ از اینکه حوزه هنری این کار را انجام می‌دهد، هر نهاد دیگری هم در راستای احیا و بازسازی سالن‌های سینما اقدام کند، باید از آن قدردانی کرد.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه امروزه پردیس‌های سینمایی جای سالن‌های بزرگ هزار نفری را گرفته‌اند، اظهار کرد: اگر به تاریخچه ساخت‌وساز سالن‌ها در کشوری مانند آمریکا که صاحب بزرگترین صنعت سینما است، نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که در این کشور هم سالن‌های بسیار بزرگ چند هزار نفری تبدیل به سالن‌هایی با ظرفیت کوچکتر شدند. همچنین یک دوره‌ای به سراغ سینماماشین رفتند که مخاطب می‌توانست فیلم را در ماشینش نگاه کند. البته قبل از انقلاب این کار را در میدان ونک تهران نیز انجام دادند و در دوران کرونا هم آن را تجربه کردیم اما موفق نبود.
این تهیه‌کننده سینما افزود: در حال حاضر فاز سومی به عنوان الگو در آمریکا، اروپا و هند در حال اجراست که سینما را در بازارهای بزرگ تجاری احداث می‌کنند که تنها یک کاربرد نداشته باشد، یعنی مخاطبی که به سینما می‌آید، بتواند علاوه بر تماشای فیلم، از امکانات فرهنگی و تفریحی مجموعه بهره ببرد. ما اگر به فروش ۷ تا ۱۰ سال اخیر سینمای ایران را نگاه کنیم، به راحتی متوجه می‌شویم که پردیس‌های سینمایی از استقبال بیشتری از سوی مخاطب روبه‌رو بودند و یکی از دلایل آن صاحب چند سالن بودن پردیس‌های سینمایی است. پردیسی که ۱۰ سالن دارد اگر شرایط تولید، پخش و سالن نمایش متوازن باشد، می‌تواند تا ۱۵ فیلم را برای مخاطبان به نمایش بگذارد و همه سلیقه‌ها را تحت پوشش قرار دهد. من توصیه‌ام این است سینماهایی که توسط حوزه هنری بازسازی می‌شود، حداقل از دو تا سه سالن کمتر نداشته باشد و هرچه سالن بیشتری بتوان ساخت، بهتر است.
وی درباره عقیده‌ عده‌ای از مخاطبان مبنی بر اینکه تخریب سینما باعث از بین رفتن خاطرات و نوستالژی می‌شود، اظهار کرد: من فکر می‌کنم بیشتر درد روشنفکری است و تصورم این است که با واقعیت‌های اقتصادی مطابقت ندارد، اگرچه به گمان من یک راه حل بینابین وجود دارد که ما متاسفانه این کار را نمی‌کنیم. به عنوان مثال می‌توانیم از فضاها عکس و فیلم تهیه و آن را برای مخاطب به نمایش بگذاریم. همچنین از معمارهای خوب برای این پروژه استفاده کنیم تا بخشی از مجموعه را به همان حالت قدیمی‌ نگه دارند.
این تهیه‌کننده سینما افزود: البته این مساله یک واقعیت انکارناپذیر است. در دنیا عمر مفید ساختمان بین ۷۰ تا ۱۰۰ سال و در ایران ۳۰ سال است. از سوی دیگر باید به نکات ایمنی و آتش‌نشانی و فاکتورهای دیگر توجه کنیم که برخی از سینماهای قدیمی فاقد این امکانات هستند و باید برای آن‌ها فکری شود. طراحی که برای بازسازی و یا احیای سینماهای قدیمی اتفاق می‌افتد، نیاز به مطالعه دارد. به گمانم کسانی که می‌خواهند این کار را انجام دهند به اینکه مانند بساز بفروش‌ها باید در یک زمینی که در اختیار دارند، چیزی بسازند، فکر نکنند بلکه باید به فکر پیش‌بینی جمعیت شهر، جنس مخاطب، میانگین سنی نسل جوان، وجود مراکز علمی و آموزشی در اطراف آن و… باشند.
محمدی ادامه داد: در حقیقت چیزی که به معمار سفارش می‌دهیم باید با بافت فرهنگی منطقه تطابق داشته باشد. به گمان من به راحتی می‌شود در یک مجتمع فرهنگی علاوه بر پردیس سینمایی فضایی را برای گالری نقاشی، سِن تئاتر، سالنی برای اجرای موسیقی پیش‌بینی کرد و تدارک دید. معمولا برخی از مدیران به دلیل مشکلات اقتصادی می‌خواهند مسایل را در کوتاه مدت حل کنند در حالی که عقلا و منطقا باید فکر کنیم سالنی که می‌سازیم، جواب حداقل ۵۰ ساله این شهر را بدهد.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود در پاسخ به این پرسش که آیا در وضعیت این روزهای سینمای ایران، سینماسازی لازم است یا نه، مطرح کرد: از اسفند ۹۸ تا الان، سینما و اساسا حوزه فرهنگ ایام طبیعی و خوشی را سپری نکرده است و دائما با تعطیلی به واسطه ویروس منحوس کرونا و ناآرامی‌هایی که باعث نرفتن مردم به سینما شده، روبه‌رو بوده است اما من حقیقتا در این شرایط فرقی بین سینما و حوزه کشاورزی یا صنعت نمی‌بینم. اگر یکسال در منطقه‌ای سیل بیاید و تمام محصولات آن از بین برود، دولت کمک‌هایی به کشاورزان می‌کند یعنی وام‌های کم‌بهره می‌دهد تا زمین نخورند. سینما هم به این کمک نیاز دارد چراکه چیزی که می‌توانیم بدان افتخار کنیم این است که ایران بعد از سال ۵۷ صاحب صنعت سینما با مولفه‌های یک صنعت شد.
او ادامه داد: ما در حوزه سینما در منطقه خاورمیانه حرف اول را به لحاظ تولیدات، نیروی انسانی، ذخیره و غنای فرهنگی می‌زنیم. ممکن است مواردی از این سینما به مذاق ما خوش نیاید، اما باید رواداری و آستانه تحمل را بالا ببریم و زمینه و بستر را فراهم کنیم تا سینما در بستری سالم به رشد خود ادامه بدهد. همچنین باید کمک کنیم فیلمسازان ما بیشتراز چیزی که هست، در مضیقه نباشند. اگر قدر این ذخایر را بدانیم من افق روشنی برای این حوزه متصور هستم.
محمدی با بیان اینکه درباره بازسازی سالن‌های سینما نباید گرفتار شعارهای پوپولیستی شد، اظهار کرد: من عدالت اجتماعی را اینگونه تعریف نمی‌کنم؛ چراکه یک فرد روستایی باید پولش را داشته باشد که بلیت سینما بخرد. سینما از زمانی که تاسیس شد در مقابل تئاتر که پیشینه خیلی قدیمی‌تری دارد و از یونان باستان شروع می‌شود، هنر طبقه متوسط بوده است. پس اینکه فکر کنیم در یک شهرستان بسیار کوچک یک پردیس ۱۰ سالنه بسازیم، کار اشتباهی است و باید این کار را از شهرهای درجه یک و دو به لحاظ جمعیت و نفوس ساکن آغاز کنیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: ما در این چهل ساله، شاهد یک تورم افسار گسیخته در حوزه زمین، ملک و همچنین مصالح ساختمانی بوده‌ایم. همچنین قیمت ارز نیز افزایش پیدا کرده است. این موارد باعث می‌شود هزینه ساخت یک سالن سینما به واسطه آنکه همه مصالحش در ایران تولید نمی‌شود، بالا برود که با این قیمت ارز غیرقابل توجیه است. بنابراین امروز برای ساخت سالن سینما بسیار دیر است و باید از دیروز این کار را انجام می‌دادیم. اما اگر امروز هم اراده‌ای پشت این قضیه باشد و به مرحله اجرا برسد، قابل تقدیر و ارزشمند است.

منبع: ایسنا