چه زمانی احساس شعار به مخاطب دست می‌دهد؟

عضو هیات انتخاب بخش ملی جشنواره فیلم ۱۰۰ درباره انتقال پیام از طریق فیلم‌های کوتاه گفت: پیام اگر در قالب ایده‌ جذاب و دراماتیک باشد، گل‌درشت نمی‌شود. در حقیقت پیام زمانی گل‌درشت می‌شود و احساس شعار به مخاطب دست می‌دهد که ایده‌ دراماتیک وجود ندارد و یا کم رنگ است. یک پیامی در کتاب‌های فیلمنامه‌نویسی وجود دارد که به آن ایده ناظر می‌گویند.
ابراهیم امینی فیلمنامه‌نویس و عضو هیات انتخاب بخش ملی جشنواره فیلم ۱۰۰درباره دلایل اهمیت ساخت فیلم کوتاه گفت: فیلم کوتاه مدیوم مستقل از فیلم بلندست. در جهانِ امروز که جهانِ سرعت و شتاب است بسیاری مواقع ما مخاطب فیلم‌های کوتاه هستیم. دلیل اول آن به اهمیت ذاتی اثر کوتاه برمی گردد که در جهان امروز به نظر می‌آید استفاده زیادی از آن می‌شود و بخشی از ارتباط ما با مخاطب در کارهای کوتاه اتفاق می‌افتد. اما در سینمای ایران کارکرد دومی نیز دارد که معرفی چهره‌های شاخص فیلم‌های کوتاه به سینمای بلند است؛ یعنی کسانی که علاقه‌مند به سینما هستند، از طریق ساخت فیلم کوتاه راه ورود خود را پیدا می‌کنند.
او درباره سطح آثار رسیده به جشنواره فیلم ۱۰۰ گفت: صادقانه بگویم که تعداد کارهای خوب بسیار انگشت‌شمار بودند. البته این مساله درباره کارهای بد هم صدق می‌کند. پنج تا ده کاری که ایده‌های خوبی داشتند، از بین تعداد زیاد آثار به چشم می‌آمدند اما عمده کارها سطح متوسطی دارند و سازندگان آن‌ها نیاز به تمرین، مداومت و آموزش دارند تا کارهای بعدی آن‌ها کارهای بهتری باشند.
وی درباره اهمیت جشنواره فیلم ۱۰۰ گفت: من همیشه به عنوان مخاطب پیگیر اخبار جشنواره ۱۰۰ بودم و دوره سیزدهم اولین دوره‌ای‌ست که با این جشنواره همکاری می‌کنم. جشنواره‌ فیلم ۱۰۰ و شاید جشنواره‌هایی که اختصاص به فیلم کوتاه دارند، فرصتی خوب برای کسانی‌ست که فیلم‌سازی را تمرین می‌کنند؛ آن هم به دو شکل یعنی فیلم کوتاه یا برایشان مقصد است و یا مسیری برای رسیدن به مقصد دیگر است. پس علاقه‌مندان به فیلمسازی می‌توانند از آن بهره ببرند.
این فیلمنامه‌نویس ادامه داد: همچنین سرمایه‌گذاری و حمایت نهادهای مختلف از فیلمسازان جوان، ضمن حفظ بخش خصوصی، اتفاق خوبی است برای کسانی که می‌خواهند مسیر رشد خود را بهتر طی و راه خود را پیدا کنند.
امینی درباره سختی کار فیلم ۱۰۰ ثانیه‌ای توضیح داد: عمده سختی کار فیلم ۱۰۰ ثانیه‌ای در بخش ایده و فیلم‌نامه است؛ به اجرا درآوردن ایده و فیلمنامه سخت است و فیلم ۱۰۰ ثانیه‌ای هم از این قاعده مستثنی نیست اما آن چیزی که کار را سخت و یک اثر را از اثر دیگری متمایز می‌کند، ایده است. در حقیقت فراتر از فیلمنامه آن چیزی که نجات‌بخش است، ایده است؛ همان ایده‌ اولیه که وقتی به ذهن خالق می‌رسد، آن را در چند کلمه برای اطرافیان خود تعریف کند و بقیه واکنش‌های حسی نسبت به موضوع دارند. از واکنش‌ افراد می‌توان متوجه شد که آن فیلم قابلیت ساخت دارد یا خیر.
وی با اشاره به اینکه احتمالا یکی از فیلمسازان مطرح آینده امسال فیلم اول خود را در جشنواره ۱۰۰ ارایه می‌دهد، تصریح کرد: شاید یک یا چند نفر از فیلمسازان معتبر و شاخص آینده بین این فیلمسازان باشند و این نویدبخش و امیدوارکننده است. من به عنوان کسی که اندک تجربه‌ای دارم می‌توانم به علاقه‌مندان این توصیه را داشته باشم که دلسرد نشوند. چراکه مسیر فیلمسازی شاید آن قدر که به چشم می‌آید، ساده نباشد و اساسا مسیر طبیعی کار هنری، سختی‌ است.
این فیلمنامه‌نویس یادآور شد: در این میان فیلمسازی با شرایط کنونی در جامعه ایران بحث دیگری‌ست که سختی کار را دو چندان می‌کند. در نتیجه یک سختی، خلق هنر است و سختی دیگر رساندن پروژه به سر منزل مقصود. کسانی که پشتکار داشتند و دلسرد نشدند، موفق شدند.
وی درباره اولویت فرم نسبت به محتوا و یا بالعکس در آثار کوتاه گفت: واقعیت این است که فرم و محتوا به هم پیوسته و جدایی‌ناپذیرند و اگر ما آن را تفکیک می‌کنیم بدین دلیل است که بتوانیم به اصطلاح در یک شرایط آزمایشگاهی درباره‌ آنها حرف بزنیم اما چیزی که اهمیت دارد، ایده‌ است که در دل خود هم محتوا دارد و هم چشم‌اندازی از فرم را به ما می‌دهد.
وی ادامه داد: برخی از آثاری که ما مورد بازبینی قرار دادیم، در سطح خودشان ایده‌های فوق العاده‌ای داشتند که فیلمسازان آن را تبدیل به فیلمنامه کرده ‌بودند و اجرای مناسبی هم داشتند. در حقیقت چیزی که آثار را از هم متمایز می‌کند و با آن شناخته می‌شوند، ایده‌هاست.
این فیلمنامه‌نویس در ادامه با اشاره به اینکه عمده‌ تجربیاتش در سینمای بلند بوده و کار کوتاه بسیار کم نوشته‌ است، بیان کرد: اگر چند خاستگاه مانند فیلم کوتاه، فیلم مستند، تئاتر و… برای ورود به سینمای بلند وجود داشته باشد، خاستگاه من تئاتر بوده است چراکه در دوره‌ دانشجویی تئاتر خواندم و بیشتر تئاتر کار کردم. در حقیقت من از تئاتر به سینمای بلند آمدم. البته یک یا دو  تجربه در فیلمنامه یا انتخاب بازیگر کار کوتاه دارم و ناگفته نماند که همیشه مخاطب فیلم کوتاه بوده و لذت برده‌ام.
امینی درباره محبوبیت آثار کوتاه اظهار کرد: در زمانه‌ ما نسبت به دوره‌های قبل کارهای کوتاه ارزش بیشتری پیدا کرده ‌است چراکه زندگی سرعت بالایی پیدا کرده‌ است و ما وقت دیدن فیلم‌های کوتاه را بیشتر از آثار بلند داریم. همچنین دلیل دیگر این موضوع بدین مساله باز می‌گردد که ما احساس می‌کنیم فیلم کوتاه، در مدت زمان محدود به ما یک تجربه و درکی از زندگی به همراه زیبایی و لذت را منتقل می‌کند. در نتیجه کارهای کوتاه خوب تجربه خوشایندی‌ هستند.
وی در بخش دیگر گفتگوی خود درباره پخش آثار کوتاه از پلتفرم‌ها تصریح کرد: هر پلتفرمی که بتواند این آثار را عرضه کند و پیش چشم مخاطب قرار بدهد، بسیار خوب است. حتی من دیده‌ام که گاهی در مترو نیز کارهای کوتاه را پخش می‌کنند؛ اتفاقی که باعث می‌شود از زمان بهره کافی برد. ناگفته نماند که باید از همه‌ ظرفیت‌ها برای نمایش آثار کوتاه استفاده کنیم.
عضو هیات انتخاب بخش ملی جشنواره فیلم ۱۰۰ درباره انتقال پیام از طریق فیلم‌های کوتاه گفت: پیام اگر در قالب ایده‌ جذاب و دراماتیک باشد، گل‌درشت نمی‌شود. در حقیقت پیام زمانی گل‌درشت می‌شود و احساس شعار به مخاطب دست می‌دهد که ایده‌ دراماتیک وجود ندارد و یا کم رنگ است. یک پیامی در کتاب‌های فیلمنامه‌نویسی وجود دارد که به آن ایده ناظر می‌گویند.
امینی در پایان خاطرنشان کرد: ایده‌ دراماتیک و ایده‌ ناظر باید به لحاظ کیفیت و جنس همگن باشند. مواقعی احساس شعارزدگی می‌کنیم، که ایده‌ ناظر از ایده‌ دراماتیک، بزرگتر یا قوی‌تر است و تناسب ندارد. همچنین گاهی ممکن است ایده‌ دراماتیک فوق‌العاده‌ای داشته باشیم اما ایده‌ ناظری را در آن نبینیم. این دو اگر با هم شکل بگیرد و به یک اندازه رشد کند، آن وقت می‌توانیم بگوییم که با یک کار خوب طرف هستیم.
سیزدهمین دوره جشنواره فیلم ۱۰۰ به دبیری یوسف منصوری و به همت سازمان سینمایی سوره دهم تا دوازدهم اسفند برگزار خواهد شد.
 

منبع: ایسنا