باور کنید دنبال نوستالژی بازی نیستیم!

به گزارش صدای جامعه به نقل از ایسنا، بیست و یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به دبیری مجید شریف خدایی از یکم تا یازدهم بهمن سال ۱۳۸۱ برگزار شده است. در این جشنواره ۱۷۱ نمایش در بخش‌های مسابقه، دانشگاهی، بین‌الملل، جنبی، مرور، خیابانی، نمایشنامه‌خوانی، تعزیه‌های علوی، خارج از مسابقه اجرا شده‌اند.

طراحی پوستر جشنواره را حسین خسروجردی انجام داده و اختتامیه آن در دو بخش برگزار شده. به این معنا که برگزیدگان بخش خیابانی در تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر جوایز خود را دریافت کرده‌اند و برگزیدگان بخش‌های دیگر در تالار وحدت.

در ادامه مروری بر بعضی از نمایش‌های این دوره از جشنواره داریم.

تماشاگرانی که علاقه‌مند به آثار علی رفیعی بودند، در جشنواره بیست و یکم نمایش «در مصر برف نمی‌بارد» را از این هنرمند به تماشا نشستند. با این نمایش اولین همکاری رفیعی و محمد چرم‌شیر رقم خورد. قلم شاعرانه چرم‌شیر در کنار تصاویر زیبای همیشگی، نمایشی بغایت دیدنی و شاعرانه را پیش‌روی مخاطبان گذاشت. این نمایش که در جشنواره فجر در تالار وحدت روی صحنه رفت، نگاهی تازه به داستان یوسف و زلیخا داشت هرچند ما یوسفی نمی‌دیدیم ولی حضور حسن معجونی به عنوان مرد بالدار، تداعی‌گر یوسف هم بود.

در اجرای جشنواره این نمایش, ثریا قاسمی در نقش زلیخا روی صحنه رفت و البته در اجرای عمومی آن که در تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر انجام شد، این همکاری ادامه پیدا نکرد و گلاب آدینه، زلیخای نمایش شد. مهرانه مهین ترابی که کمتر در تئاتر حضور دارد، در این نمایش در کنار سیامک صفری، حسن معجونی، ستاره اسکندری، سهیلا رضوی، محمدرضا جوزی، شبنم فرشادجو، احمد ساعتچیان، مینا خسروانی و … در تالار وحدت روی صحنه رفت.

تماشاگرانی که در سرمای بهمن ماه در تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر برای تماشای نمایش «ها هملت» به کارگردانی مارکوس زونر کارگردان سوییسی گرد آمده بودند، حتی اگر روی پله هم نشسته بودند، حتی یک لحظه از اینکه چنین زحمتی را به خود داده‌اند، پشیمان نشدند.

این نمایش یکی از اجراهای تکرار نشدنی بود که همچنان برای تماشاگران تئاتر ما شیرین است. تماشاگران تئاتر ما که کمتر فرصتی برای حضور در دیگر کشورها و تماشای آثار نمایشی‌شان پیدا می‌کردند، با دیدن این نمایش این بخت را یافتند.

نمایش «ها هملت» با بازی دو بازیگر؛ مارکوس زونر و همسرش و تنها با استفاده از دو چهارپایه و بدون هیچ دکوری در تالار اصلی با ابعاد بزرگی که دارد، روی صحنه رفت و تماشاگران را شگفت‌زده کرد. هر چند در همان دوران بعضی از بزرگان از اینکه کسی تراژدی «هملت» را به صورت کمدی اجرا کرده، ناخوشنود بودند ولی در هر حال قاطبه تماشاگران این اجرا را ستودند.

سهیل پارسا کارگردان ایرانی مقیم کانادا هم با نمایش «مکبث» در این دوره از جشنواره حضور داشت. نمایشی که با استقبال تماشاگران در تالار مولوی روی صحنه رفت.

اکبر زنجان‌پور دیگر هنرمند باسابقه حاضر در این دوره از جشنواره بود که برای اجرای نمایش تازه خود «ایوانف» نوشته چخوف را انتخاب کرده بود. زنجان‌پور که علاقه وافری به متون چخوف داشت، این نمایش را با بازی خودش، بهروز بقایی، فریبا کامران، مارال فرجاد، رامسین کبریتی، فرخ نعمتی و … در بخش خارج از مسابقه جشنواره اجرا کرد.

قطب‌الدین صادقی، دیگر هنرمند شناخته شده تئاتر هم با نمایش « افشین و بودلف هر دو مرده‌اند» در این دوره از جشنواره حضور داشت. نمایشی که باز هم برگرفته از داستان و شخصیت‌های ملی خودمان بود ولی با این تفاوت که دیگر میکاییل شهرستانی در این نمایش حضور نداشت. این نمایش در تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر و با حضور گروهی پرشمار از بازگران از جمله کاظم هژیرآزاد، محمد حاتمی، شمسی صادقی، ناصر عاشوری، هوشنگ قوانلو و … روی صحنه رفت.

اما هادی مرزبان برای اجرای نمایش تازه‌اش در آن مقطع تصمیم گرفت سراغ متنی از بهرام بیضایی برود تا به قول خودش بعد از اجرای چندین نمایشنامه از اکبر رادی، این بار گلی از بیضایی ببوید.

این نمایش با بازی زنده‌یاد مصطفی عبداللهی، فرزانه کابلی، میکاییل شهرستانی در کنار گروهی از بازیگران جوان اجرایی گرم و زنده داشت بخصوص که این متن بیضایی کمتر هم روی صحنه رفته بود.

اجرای عمومی این نمایش در تماشاخانه سنگلج هم با اقبال تماشاگران رو به رو شد. داستان این نمایش درباره دو مرد روستایی است که در واپسین ماه‌های حکومت  پهلوی برای کار به شهر می‌آیند و عاقبت کاری به عنوان زن پوشی پیدا می‌کنند و …

فرزانه کابلی دیگر هنرمند باسابقه تئاتر که در زمینه حرکت متخصص است، در این دوره از جشنواره تئاتر فجر اثری با با نام «جشنواره آمین» و با متنی از پرویز زاهدی روی صحنه آورد که البته همانطور که انتظار می‌رفت، مبتنی بر حرکت بود.

آتیلا پسیانی و محمد چرم‌شیر در ادامه همکاری‌های خود در گروه تئاتر بازی این بار سراغ نمایشنامه «کالیگولا» اثر مشهور آلبر کامو رفتند و کوشیدند با نگاهی تازه، اجرایی متفاوت از این نمایشنامه داشته باشند.

نمایش «کالیگولا، شاعر خشونت» با بازی آتیلا، ستاره و خسرو پسیانی، فاطمه نقوی، حسن معجونی، رکسانا مهرافزون و بابک حمیدیان روی صحنه رفت و یکی از نخستین نقش آفرینی‌های بابک حمدیان به شمار می‌آمد.

 سهراب سلیمی دیگر هنرمند با سابقه تئاتر در این دوره از جشنواره ، نمایش «آخر خط» نوشته پیتر تورینی را برای اجرا انتخاب کرده بود و آن را با بازی آرزو محمدی و احمد ساعتچیان روی صحنه برد. این نمایش با متنی از نویسنده آلمانی اجرا شد و سلیمی همزمان با اجرای این نمایش در جشنواره ابراز تاسف کرده بود که ما بسیاری از درام نویسان بزرگ جهان را نمی‌شناسیم.

محمود عزیزی هم در این دوره از جشنواره نمایش «حر» را نوشته و کارگردانی کرد.

«اورفه» به نویسندگی و کارگردانی محسن حسینی دیگر نمایشی بود که در این دوره از جشنواره روی صحنه رفت تا رویا نونهالی، بازیگری که کمتر در تئاتر حضور پیدا می‌کرد، با بازی در این نمایش روی صحنه برود.

اما جشنواره بیست و یکم از نظر حضور جوانان توانای تئاتر هم جشنواره‌ای پر و پیمان بود.

آرش آبسالان در این دوره از جشنواره، نمایش «آبگوشت زهرماری » را نوشته و اجرا کرد. او این نمایش را با بازی گروهی از بازیگران جوان روی صحنه آورد و با اجرای قابلیت‌های خود را از منظر نویسندگی و کارگردانی به اثبات رساند. این نمایش که یک متن قجری به شمار می‌آمد و در اجرای عمومی خود هم مورد توجه تماشاگران قرار گرفته بود، با بازی علا محسنی، مهرداد ضیایی، سید جواد روشن، اشکان صادقی، رضا مولایی، شهرام عبدلی، وحید نفر و … اجرا شد.

«آندرانیک» نوشته حسین مهکام و کار حمید پورآذری دیگر اثر دوست‌داشتنی این جشنواره بود. نمایشی که ماجراهای آن در یک کلیسا اتفاق می‌افتاد. حمید پورآذری که در این مقطع هنوز به اجرای نمایش‌های خارج از سالن روی نیاورده بود، با بازی بازیگرانی چون علی سرابی، نگار عابدی، هدایت هاشمی و … اجرایی گرم و بی‌ادعا از این متن روی صحنه آورد.

جلال تهرانی که با اجرای نمایش «نِفِر تی تی» توانمندی‌های خود را به عنوان نویسنده و کارگردانی نوجو در تئاتر نشان داده بود، دومین حضورش را در جشنواره تئاتر فجر با نمایش «تک سلولی‌ها» رقم زد.

 او این نمایش را با بازی افشین هاشمی، مجید آقاکریمی، صادق ملکی، وحید آقاپور، آرش فلاحت‌پیشه، امیر قنبری اجرا کرد که کاری اپیزودی بود و به خوبی توانست با تماشاگران ارتباط برقرار کند.

نمایش «خواب در فنجان خالی» نوشته نغمه ثمینی و کار کیومرث مرادی قطعا یکی از پدیده‌های جشنواره بیست و یکم بود. نمایشی که ماجراهای آن از یک داستان رئال آغاز می‌شد اما رفته رفته به گذشته و تاریخ می‌رسید و به قیام مشروطه می‌پرداخت. بازی پانته آ بهرام در این نمایش هچنان در یاد تماشاگران این نمایش مانده. در کنار او احمد ساعتچیان و مریم کاظمی دیگر بازیگران این اثر نمایشی بودند.

شبنم طلوعی که سال‌ها در آثار علی رفیعی به ایفای نقش پرداخته بود، با نمایش  «قهوه تلخ» به عنوان نمایشنامه‌نویس و کارگردان در جشنواره بیست و یکم حضور داشت. او البته پیش‌تر هم در این زمینه فعالیت کرده بود ولی «قهوه تلخ» موفقیتی کم نظیر برایش به همراه آورد. این نمایش که طلوعی آن را به بچه‌های محله نوجوانی‌اش، ۱۶ متری، تقدیم کرده بود، با بازی ستاره اسکندری، مهرداد ضیایی، مهدی پاکدل، کورش تهامی، احمد مهران‌فر و … روی صحنه رفت و در اجرای عمومی هم همچون جشنواره با اقبال تماشاگران رو به رو شد.

با اجرای نمایش «مضحکه شبیه قتل»، حسین کیانی نشان داد در اجرای کمدی بر اساس تکنیک‌های نمایش ایرانی، هنرمندی چیره‌دست است. او «مضحکه …» را با بازی مهدی سلطانی، احمد مهران‌فر، رویا میرعلمی، فروغ قجابگلی، مهدی آگاهی و … روی صحنه برد. صدای خنده تماشاگران به هنگام اجرای این نمایش گاه آنچنان بلند بود، که بعضی دیالوگ‌های بازیگران به سختی شنیده می‌شد.  

محمد یعقوبی که حالا دیگر به عنوان هنرمندی اسم و رسم‌دار در تئاتر مطرح شده بود، با نمایش «قرمز و دیگران» در این دوره از جشنواره حضور داشت که هرچند نمایش قابل قبولی بود اما موفقیت دو اجرای قبلی او ار تکرار نکرد. این نمایش با بازی بهروز بقایی، پرستو گلستانی، مهرداد ضیایی، رویا میرعلمی و … روی صحنه رفت.

«دوستت دارم با صدای آهسته»، نوشته چیستا یثربی و کار زهرا صبری از دیگر آثار قابل توجه در این دوره از جشنواره بود. زهرا صبری که در سال‌های بعد بیشتر بر اجرای نمایش‌های عروسکی متمرکز شد، در این دوره از جشنواره، متنی از چیستا یثربی را که در آن مقطع جزو نویسندگان پرکار و پرانگیزه در تئاتر بود، روی صحنه آورد. صبری این نمایش را با بازی سیما تیرانداز، ژاله صامتی، مجید جوزانی، داریوش فائزی و ایرج سنجری اجرا کرد و اجرای این نمایش نیز مانند همه آثار دیگرش نشان داد کارگردانی با ذوق و سلیقه است.

نادر برهانی مرند دیگر هنرمند فعال تئاتر در آن دوره برای شرکت در جشنواره بیست و یکم نمایش «چیستا» را با متنی از خودش تدارک دیده بود.

این نمایش با بازی الهام پاوه‌نژاد، مهدی سلطانی، پیام دهکردی و فرزین محدث و به عنوان کاری از گروه تئاتر معاصر که در آن گروهی بسیار فعال بود، روی صحنه رفت.

آناهیتا اقبال نژاد که در آن مقطع بیشتر در حوزه بازیگری فعال بود، در جشنواره بیست و یکم اما نمایشنامه‌ای از چرم شیر را با عنوان «ناتمام» کارگردانی کرد.

این نمایش با بازی پرستو گلستانی ، سیما تیرانداز و مریلا زارعی در تالار مولوی روی صحنه رفت و درباره زنانی بود که در دادگاهی حاضر می‌شوند .

گروه تئاتر شایا در این دوره از جشنواره نمایش «آژاکس» را با متنی از حمیدرضا نعیمی و با کارگردانی آرش دادگر روی صحنه برد.

«آژدهاک» نوشته بهرام بیضایی و کار ندا هنگامی، «اطلسی نو بر شندره کهنه شهرزاد قصه‌ساز» نوشته علیرضا نادری و کار شکرخدا گودرزی، «تله موش» نوشته آگاتا کریستی و کار داود دانشور، «خر از دست رفته» به نویسندگی و کارگردانی فرهاد اصلانی، «خشمگینان» کار جان گئورگ شیرمر، «کسی نیست که همه داستان‌ها را به یاد آورد» نوشته محمد چرم‌شیر و کار رضا حداد، «لوله» به نویسندگی مهرداد رایانی مخصوص و کار نیما دهقان، «ضیافت شیطان» نوشته و کار امیر دژاکام، «قصه زمستان» به کارگردانی دومینک هیل، «هشتمین خوان» نوشته محمد رضایی راد و کار آروند دشت آرای، «یک قطره خون» به کارگردانی جی دی سالی جونز، «یادگاری‌ها» نوشته چرم‌شیر و کار رویا کاکاخانی، «یکی از خیلی‌ها» به نویسندگی و کارگردانی شراره پورخراسانی بخشی از آثاری بودند که در این دوره از جشنواره روی صحنه رفتند.

.